As pykjes Als kuikentjes

Maar de derde groep, die dan nog overblijft, die van de kleinmoedigen en ongelukkigen, zal naar ons toe kruipen en het aan onze voeten uithuilen: “Ja, gij hebt gelijk gehad, gij alleen doorgrondt zijn mysterie en wij keren tot u terug. Redt ons van onszelf!”En als zij uit onze handen de broden ontvangen, zullen zij natuurlijk duidelijk inzien dat wij het brood dat zij uit eigen arbeid hebben verworven van hen wegnemen om het vervolgens weer te verdelen zonder dat er sprake is van enig wonder. Dan zullen zij zien dat wij geen stenen in brood veranderen , maar voorwaar, zij zullen blijer zijn met het feit dat zij het brood uit onze handen ontvangen dan met het brood zelf!........ De kudde zal zich weer bijeenvoegen en onderwerpen en dan voorgoed. Dan zullen wij hun het kalme en nederige geluk verschaffen dat past bij de zwakke schepselen, die als zodanig geschapen werden….. Zij zullen schuchter naar ons opzien en zich in angst tegen ons aandrukken als kuikentjes tegen de kloekhen. Zij zullen zich over ons verwonderen en ontzag voor ons hebben en trots zijn op ons omdat wij zo machtig en wijs zijn dat wij die hele miljoenkoppige woelige kudde konden temmen. Zij zullen sidderen voor onze toorn, hun geest zal versagen, hun ogen zullen zich snel met tranen vullen als bij vrouwen en kinderen, maar slechts op een enkel gebaar onzerzijds zullen zij weer vrolijk zijn en lachen en stralend van vreugde een kinderliedje zingen. Zeker, wij zullen hen dwingen te werken……….

Dostojevski: De grootinquisiteur uit De gebroeders Karamazov

De grootinquisiteur, de kerkelijke hoogwaardigheidsbekleder, legt in deze woorden aan Christus, die als gevangene teruggekeerd is op aarde, uit, dat het volk helemaal niet vrij wil zijn.