De tijd dat er gediscussieerd kon worden over de vraag of er een werkelijkheid is zonder taal – strijd tussen nominalisten en realisten – ligt wel definitief achter ons. Natuurlijk blijven er stukken realiteit over als de mensheid ertoe overgegaan is zichzelf definitief uit te roeien. Er zullen misschien geen bomen meer staan, en honden, koeien en schapen zullen evenzeer verschroeid zijn in de mateloze hitte van de oorlog. Het zand van de woestijn en de verdampende oceanen zullen echter nog wel vijf miljard jaar voortbestaan, totdat ze verpulveren tot stof in het heelal. Maar ook als stof betstaat de aarde voort of tenminste als een orkaan van energie.
Alleen…. De werkelijkheid als werkelijkheid, d.w.z. als zodanig benoemde, herkende en becommentarieerde bestaansvorm, die is er niet meer. Want concrete zaken mogen dan voortbestaan buiten ons en zonder ons, maar om afgegrensd te zijn ten opzichte van bijvoorbeeld het voorbije, het toekomstige en het niets – om deel uit te maken van een toch weer hogere eenheid , L’Etre et le Néant -, daarvoor is besef van de werkelijkheid nodig. En besef is taalbesef. Taal is de geest die verdeelt en heerst. Ze onderscheidt wat alleen met een denkende ingreep onderscheiden kan worden: de stam van de kroon, de droom van de daad, de bloem van de kleuren……. Bedenk wel: altijd is bij de mens het denken fundamenteel voor het waarnemen en observeren. Want waarnemen en observeren veronderstelt een model dat over de objecten heengelegd wordt, een hypothese die de werkelijkheid opmeet.
Alleen…. De werkelijkheid als werkelijkheid, d.w.z. als zodanig benoemde, herkende en becommentarieerde bestaansvorm, die is er niet meer. Want concrete zaken mogen dan voortbestaan buiten ons en zonder ons, maar om afgegrensd te zijn ten opzichte van bijvoorbeeld het voorbije, het toekomstige en het niets – om deel uit te maken van een toch weer hogere eenheid , L’Etre et le Néant -, daarvoor is besef van de werkelijkheid nodig. En besef is taalbesef. Taal is de geest die verdeelt en heerst. Ze onderscheidt wat alleen met een denkende ingreep onderscheiden kan worden: de stam van de kroon, de droom van de daad, de bloem van de kleuren……. Bedenk wel: altijd is bij de mens het denken fundamenteel voor het waarnemen en observeren. Want waarnemen en observeren veronderstelt een model dat over de objecten heengelegd wordt, een hypothese die de werkelijkheid opmeet.
F.Droste
Geen opmerkingen:
Een reactie posten