Jin oanmjitte Zich aanmatigen

Veel orthodoxe mensen praten alsof het veeleer de taak van sceptici is om algemeen aanvaarde dogma’s te weerleggen dan voor dogmatici om ze te bewijzen. Dat is natuurlijk een vergissing. Als ik zou stellen dat er tussen de Aarde en Mars een porseleinen theepot in een elliptische baan rond de zon wentelt, zou niemand mijn bewering kunnen weerleggen, als ik tenminste zo behoedzaam ben om eraan toe te voegen dat de theepot te klein is om te worden ontwaard door zelfs de krachtigste telescopen. Maar zou ik vervolgens zeggen, dat, aangezien mijn bewering niet kan worden weerlegd, het een onduldbare aanmatiging is van de menselijke rede om eraan te twijfelen, dan zou men terecht denken dat ik nonsens uitkraamde.

Bertrand Russell

Uit bovenstaande blijkt maar weer eens, dat iedereen misschien wel recht heeft op een eigen mening, maar dat niet alle meningen gelijkwaardig zijn.

Smoke Roken

Tongersdei Donderdag

Vandaag was het grijze donderdag en het was niet alleen grijs, maar ook winterkoud. Doarmer zat binnen in een onderw.instelling en keek uit over de met golfplaten bedekte fietsenhokken. Dit alles, het grijs, de onderw.instelling en de golfplaten, maakte dat hij weer moest nadenken over wat voor hem altijd de kernvraag blijft. Is er een leven voor de dood, en zo ja, hoe moet dat er dan wel uitzien? Gelovigen hebben het in deze veel gemakkelijker, natuurlijk, zeggen zij, is er leven voor de dood. Ok, zegt Doarmer, maar laat dat dan maar eens zien. “Credo, quia absurdum”( = ik geloof, omdat het absurd is), zei dr. Oetker deze week in navolging van Tertullianus en misschien is dat ook de oplossing. Golfplaten, fietsenhokken, onderw., het is wel absurd.

De húsfeint De huisknecht

Toch , zo stelt Heine, is Kant een echte revolutionair en in vergelijking met de voorman van de Jacobijnse fractie ten tijde van de Franse Revolutie, Maximiliaan de Robespierre, heeft de filosoof veel meer overhoop gehaald. Want Robespierre ruimde slechts het hoogste politieke wezen van zijn tijd, de Franse koning, uit de weg door hem te laten onthoofden, terwijl Kants Kritik der reinen Vernunft het zwaard is waardoor het godsgeloof in Duitsland werd onthoofd……. Maar Heine plaatst er ook kanttekeningen bij. Want men kan betwijfelen of een uiterst moeilijk en abstract betoog als de Kritik der reinen Vernunft veel invloed uitoefent op de godsdienstige beleving van gewone mensen……… Immers , nadat Kant zich, zo schrijft Heine, de genadeloze filosoof had getoond, de hemel had bestormd en de hele bezetting van de hemel over de kling had gejaagd, ziet hij zijn oude huisknecht Lampe staan: het angstzweet is hem uitgebroken en tranen stromen over zijn gezicht. Ach , denkt Kant, die oude Lampe moet een God hebben, anders kan hij niet gelukkig zijn.

T. Mertens over Kant.

De filosoof Kant heeft een “Copernicaanse omwenteling” in de kentheorie veroorzaakt , “ons kennen richt zich niet naar de werkelijkheid, maar de werkelijkheid richt zich naar onze denkvormen”. Wij plaatsen a.h.w. onze denkstructuur op de werkelijkheid en wij denken nu eenmaal op een bepaalde manier, bijvoorbeeld in “oorzaak” en “gevolg”.

In eachweiding Een lust voor het oog

Toevallig was Doarmer vorige week in een museum te A. en daar zag hij het schilderij van deze mooie vrouw. Inderdaad een lust voor het oog.

De foarke De vork

Als we onze bibliotheken zouden nalopen, overtuigd van deze principes, wat voor verwoesting zouden we dan niet moeten aanrichten? Neem een willekeurig werk over theologie of metafysica, en stel je de volgende vragen. Bevat het abstracte redeneringen over hoeveelheid en getal? Nee. Bevat het experimentele redeneringen over feiten en standen van zaken? Nee. Werp het dan in de vlammen, want het kan enkel drog en illusie bevatten.

David Hume(1711- 1776)

Naast het scheermes van Ockham en de hamer van Nietzsche is er ook “de vork van Hume”. Alles moet terug te voeren zijn op logica(wiskunde) of op feiten of op een combinatie van beide

De gûne De gulden

Wa’t as gûne slein is, kin net foar stoer útjûn wurde (letterlijk: wie als gûne geslagen is , kan niet voor een stuiver uitgegeven worden). De gûne was de Friese munt van voor de invoering van de euro. Het was een stabiele, sterke munt, waaraan bijvoorbeeld ook de gulden gekoppeld was. Het betekent zoiets als “als je voor een gulden geboren bent, word je nooit een stuiver”. Dit als troost in deze financieel barre dagen.

Ynspeksje Inspectie

Doarmer is weer terug van zijn jaarlijkse inspectietocht. Waren het vorig jaar de kazematten in het voormalige Zuiderzeegebied , dit jaar waren de vestigwerken in het Fries-Drentse grensgebied aan de beurt en lof voor wie lof verdient, de schans van Een lag er perfect bij evenals de landweer bij Allardsoog. Minder te spreken was Doarmer over die steenharde bedden, waarop hij in Drenthe heeft geslapen .

It ynstruiïnkje Het extraatje

Ook in de wereld van de verkeersregelaars kan men er wat van.

Op'e heechste trep Op de hoogste trap

Een mens wil altijd meer in zijn leven, hogerop, carrière maken, maar hij af en toe vraagt hij zich af, waarheen leidt dit alles, kan het nog hoger? Als u in uw leven bovenstaande trap tegenkomt en hem bestijgt , weet dan dat dit de allerhoogste trap is, hoger kan niet.

Bûchsum Flexibel

De taal is zo’n flexibel en verfijnd instrument dat de invloed die nuances in de weergave van de informatie hebben op wat er gesuggereerd wordt , bijna onbeperkt kan variëren. Zelfs door iets niet te zeggen, kunnen we veel suggereren:
“Wat vind je van de nieuwe hoogleraar logica?”
“Ik heb gehoord dat hij prachtige tomaten kweekt”
Het antwoord zegt weinig of niets over de kwaliteiten van de nieuwe hoogleraar. Maar uit het feit dat er verder niets gezegd wordt, blijkt duidelijk dat de ondervraagde de hoogleraar niet goed vindt.
De woordkeus kan veel suggereren. Neem het verschil tussen “John is de broer van Fred” en “John en Fred hebben dezelfde ouders”. In feite bevatten beide zinnen dezelfde informatie. Maar de tweede formulering suggereert nog iets anders, wat voor een van de broers waarschijnlijk niet erg gunstig is. Ook de volgorde waarin iets verteld wordt, is van belang. Als een kind leert lezen en later gedichten gaat schrijven, is het verwarrend om over zijn leven te zeggen: “Hij schreef gedichten en leerde lezen”, hoewel het feitelijk waar is. De manier waarop dit soort suggesties wordt gewekt, wordt onderzocht in de pragmatiek, terwijl de structuur van de informatie het onderwerp is van de semantiek. U kent ongetwijfeld het voorbeeld van de advocaat die een getrouwde mannelijke getuige van zijn stuk probeert te brengen door te vragen: “Bent u er mee opgehouden uw vrouw te slaan – ja of nee?” De getuige kan niet “Ja” zeggen zonder toe te geven dat hij zijn vrouw vroeger heeft geslagen, en hij kan geen “Nee” zeggen zonder sterk de indruk te wekken dat hij het nog steeds doet.

S.Blackburn

Treastje Troosten

Om terug te komen op het fatalisme, de waarheid is dus dat er geen algemene filosofische of rationele rechtvaardiging voor is. Het komt overeen met een stemming, een geestestoestand, waarbij wij ons machteloos voelen, een toeschouwer van ons eigen leven. Dit is niet altijd ongegrond. Mensen zijn soms grotendeels machteloos, politiek of psychologisch, omdat we niet flexibel zijn, maar inderdaad geïndoctrineerd worden of vreemde obsessies hebben die we niet kunnen kwijtraken. Als we machteloos zijn, kan fatalisme een natuurlijke geesteshouding zijn waarin we vervallen. Als we ons uiterste best doen en het meestal toch niet lukt, zoeken wij troost, en het idee van een noodlot, of karma, dat zich ontvouwt, kan soms troostend werken. Maar voor onze handelingen is het niet bruikbaar. Als we autorijden, is het niet veilig om te denken dat het niet uitmaakt of we aan het stuur draaien of op de rem trappen. Dan kunnen we maar beter ons best doen.

S. Blackburn

Fuotwâdzje Pootjebaden

Kinderhersenen hebben vanuit darwinistisch overlevingsstandpunt bezien bijzonder goede redenen om hun ouders te vertrouwen en om te geloven wat andere volwassenen ( die ze van hun ouders moeten vertrouwen) hun voorhouden. Een automatisch gevolg van die regel is dat het vertrouwende kind niet kan uitmaken wat goede raad is of niet. Het kind kan niet weten “je moet niet pootjebaden in de van krokodillen vergeven rivier de Limpopo” goede raad is, maar dat “ je moet bij volle maan een geit offeren, anders blijft de regen uit” in het beste geval een verspilling van tijd en geiten is. Beide vermaningen klinken betrouwbaar. Beide komen van gerespecteerde mensen en worden uitgesproken met plechtige ernst die eerbied afdwingt en gehoorzaamheid eist. Hetzelfde gaat op voor uitspraken die de wereld en de kosmos aangaan, of de moraal of menselijke aard. En als kinderen volwassen zijn en zelf kinderen hebben, is de kans groot dat ze dat hele pakket regels – zowel de nonsens als de zinnige dingen – als vanzelfsprekend en op dezelfde indringende en ernstige manier doorgeven aan hun telgen.

R. Dawkins

Dawkins beschouwt religie als een bijproduct van een darwinistische overlevingswaarde. Hij vergelijkt het met een mot, die in de vlam van een kaars vliegt. De op zich heel nuttige eigenschap van de mot om het licht van de maan als een soort kompas te gebruiken, wordt hem bij de kaars fataal.

Underweis Onderweg

De ziel zorgt voor een grote werkdruk

Hiemdiggelguod Erfaardewerk

Faaks Misschien

Ach, en heel dit leven had toch alleen zin, als je erin slaagde om beide dingen te bereiken, als het niet gespleten bleef door het zinloze of-of! Creatief zijn, zonder daarvoor met het leven te hoeven betalen! Leven, zonder daarom afstand te hoeven doen van de adel van de creativiteit! Was dat nu zo iets onmogelijks? Misschien waren er mensen, voor wie het mogelijk was..……Misschien waren er hokvaste burgers , wier hart niet verdorde als gevolg van het gebrek aan vrijheid en gevaar? Misschien. Maar gezien had hij er niet één. Alle vormen van bestaan leken te berusten op het twee-zijn, op tegenstellingen; je was ofwel landloper of burgermannetje, ofwel verstandig of gevoelig – er bestond nergens een mogelijkheid om inademen en uitademen, vrijheid en orde, drift en geest tegelijkertijd te beleven, je moest altijd voor een van de twee betalen met het verlies van het ander.

Hermann Hesse: Narziss en Goldmund

In nij begjin

Beste webloglezers

Rectificatie: Waarschijnlijk wordt uw weblog binnenkort verhuisd.

Uw doler door de droom

Hjersttinzen Herfstgedachten

In wifkjende hjerst tsjoent in jûnsdize
oer it lêste mais en de iensume apelbeam.
In griemmank van tinzen terint starich
yn mankelikens.
De wite fûgel nimt ôfskie
en jit ienris reitsje syn wjukken
de al read-brún kleurjende blêden.
Oant sjen simmer.

Unbedimme Ongebreideld

Uit een dagblad op 6 oktober 2008

Paus: geld is een illusie
Vaticaanstad, 6 oktober. De wereldwijde financiële crisis laat zien dat geloof in God boven het najagen van materiële welvaart uitstijgt. Dat heeft paus Benedictus XVI vandaag gezegd in Vaticaanstad. ,,We zien nu met de instorting van grote banken dat geld verdwijnt, het is niets'', aldus de kerkvorst. ,,Wie zijn leven bouwt op deze realiteit, op materiële zaken, op succes... die bouwt zijn leven op zand'', zei Benedictus. Volgens de kerkvader is alleen het woord van God de bron van elke werkelijkheid.

De kredietcrisis slaat om zich heen en ik weet dat veel lezers van deze weblog nogal kapitaalkrachtig zijn. Daarom lijkt mij dit een geschikt moment om weer eens het woord tot u te richten. Laat ik duidelijk zijn, het wordt nog veel erger , honger en koude zullen dit land teisteren. Bankgebouwen en winkels zullen leegstaan en een gure wind zal door de kapotte ruiten gieren. De zwakkeren in de samenleving, zoals het onderw. volk, zullen een uitzichtloze strijd om het naakte bestaan moeten voeren en waarschijnlijk blootsvoets lucifers op straat verkopen. En waarom dit alles zult u vragen? Er wordt gesproken over de ongebreidelde hebzucht van de bankiers, maar er is meer. Onze samenleving is elk gevoel voor normen en waarden kwijtgeraakt. Men doet maar en denkt er mee weg te komen. Vergeet het maar, de straf zal rechtvaardig en dus hard zijn. De H. vader heeft gezegd, dat geld een illusie is en als er onder u mensen zijn, die tot inkeer komen, nog is het niet te laat, en niet verder met deze illusie willen leven, dan kunnen zij geld overmaken op de parochierekening en ik zal ervoor zorgen dat dit geld in de komende barre tijden goed zal worden ingezet.

Pastoor te H.

Sjitte Schieten

Doarmer tijdens een bijeenkomst van verkeersregelaars. Een politieagente geeft schietinstructies

Jitris de optearfyts Nog eens de vouwfiets

De huisvrouw is op haar fietstocht ten behoeve van de wees geworden zeehondjes intussen de Oeral overgestoken en bevindt zich momenteel in de stad Vladinowgrad, een plaats bekend door zijn zware industrie. Zij staat op de foto met Natasja, een vrolijke machinebankwerkster (links) en Jekatrina , een voormalig conductrice bij de stadsbus (rechts). Jekatrina heeft het niet gemakkelijk gehad in haar leven, Oleg, haar man (uiterst rechts) was altijd veel van huis door zijn werk in de Siberische loodmijnen en zij stond alleen voor de opvoeding van de kinderen. Natasja vond de vouwfiets van de huisvrouw zo geweldig, dat ze deze niet los wilde laten. Pas na enig aandringen van de huisvrouw lukte het haar de fiets weer mee te krijgen.

Gearrinne Samenlopen

Kritiek en twijfel kunnen leiden tot ironie. Levensgevoel en levenshouding van postmodernen vertonen soms ironische trekken. Ironie houdt in: fijne, lichte spot over zekerheid van mensen en instellingen; door gewichtigheid heen prikken; zaken eens niet al te serieus nemen; niet bestrijden met zwaarwichtige argumenten, maar door even het belachelijke van iets te laten zien. Bij een postmodern levensgevoel hoort ook dat mensen zichzelf en hun zekerheden en beweringen met enige ironie en een relativerende glimlach weten te bekijken….. De stap van ironie naar speelsheid en vrolijkheid is niet zo groot. In het postmoderne levensgevoel heeft ook het ludieke een plek. Er is gesproken over “de uitnodigende vrolijkheid en speelsheid van postmoderne kunstenaars”en over een vorm van postmodernisme die teruggaat op het verlangen van Nietzsches Zarathustra om te dansen.

C. Lindijer over Postmodernisme

In het Postmodernisme speelt het begrip “contingentie” een rol, dit is “toeval”of “samenloop van omstandigheden”. Opvattingen komen niet rationeel tot stand , maar door een samenloop van omstandigheden, in zekere zin irrationeel. Daarom moet men “de zogenaamde zekerheden” ook niet zo serieus te nemen . Rorty maakt hierbij zelfs een scheiding tussen iemands private sector en de publieke sector.

Grien wyt Groen wit

Gisteren heeft Doarmer weer veel geleerd. Hij was in de stad N. en daar zag hij, dat je Nederland kunt indelen in een groen en een wit gebied. Kom je uit het groene gebied, dan is er een kans, dat je afstamt van een Romeinse slaaf, die de hele dag bezig was om de boiler van een rijke Romein te verwarmen of de oorbellen van een vis te poetsen. Natuurlijk komt Doarmer uit het witte gebied, zijn volk vocht zich liever dood dan slaaf te zijn. Omdat ze de Romeinen een flink pak slaag hadden gegeven schreef Tacitus in zijn Annales: clarum inde inter Germanos Frisium nomen (aldus werd de naam der Friezen beroemd tussen de Germanen).
Vandaag was Doarmer verkeersregelaar in het buitengebied. Er stond een stevige wind, het regende, kortom een prachtige herfstdag en geen Romein te zien.

Jasizze Ja-zeggen

Drei Verwandlungen nenne ich euch des Geistes: wie der Geist zum Kamele wird, und zum Löwen das Kamel, und zum Kinde zuletzt der Löwe……… Aber sagt, meine Brüder, was vermag noch das Kind, das auch der Löwe nicht vermochte? Was muß der raubende Löwe auch noch zum Kinde werden? Unschuld ist das Kind und Vergessen, ein Neubeginnen, ein Spiel, ein aus sich rollendes Rad, eine erste Bewegung,ein heiliges Ja-sagen. Ja, zum Spiele des Schaffens, meine Brüder, bedarf es eines heiligen Ja-sagens: seinen Willen will nun der Geist, seine Welt gewinnt sich der Weltverlorene.

Friedrich Nietzsche: Also sprach Zarathustra

Nietzsche onderscheidt drie gedaanteverwisselingen van de geest. Eerst heb je de kameel, de mens , die neerknielt als een lastdier en volgeladen wordt met “ jij moet……..”. De volgende fase is de leeuw, de mens, die zich bevrijdt , maar bevrijding alleen is niet genoeg, tenslotte komt het kind, dat onbevangen spelend nieuwe dingen schept.

De boarne De bron

“Dat is nogal simpel ,”zegt de oude man. “Ze zitten vast aan hun persoonlijk verhaal. Ze menen allemaal dat het doel van dit leven hierin bestaat een bepaald plan te volgen. Niemand vraagt zich af of dit plan wel het zijne is , of dat het geschapen werd door andere mensen. Ze slaan ervaringen, herinneringen, dingen, ideeën van anderen op , meer dan ze kunnen dragen. En dus vergeten ze hun dromen……….. Als ze zeggen,dat ze niet hebben gedaan wat ze wilden, dan wisten ze dus heel goed wat ze wilden. Wat betreft de werkelijkheid waar zij het over hebben, die is niets anders dan het verhaal dat de anderen verteld hebben over de wereld, over hoe wij ons in de wereld dienen te gedragen. En hoeveel mensen zijn er niet die iets ergers zeggen: “Ik ben gelukkig omdat ik mij opoffer voor de mensen van wie ik hou.” Denkt u dat mensen die van ons houden willen dat wij lijden, lijden omwille van hen? Vindt u dat de liefde een bron van lijden is?”

Paulo Coelho: De zahir