De dei De dag

Lju fan kwizekwânsje Invloedrijke lieden

Út de Ljouwerter:

Begeleid door een ovationeel applaus heeft Chris Wassenaar voor de laatste keer in zijn kaatsloopbaan het Sjûkelân in Franeker verlaten. De Reus van Minnertsga, drievoudig PC-winnaar en tweevoudig koning, verloor met zijn maten Rutmer van der Meer en Jacob Wassenaar met 5-3 en 6-4 van Gert-Anne van der Bos, Tjitte Bonnema en Folkert van der Wei. In zijn uiteindelijk laatste optreden op de haalde Wassenaar nooit zijn topniveau. De tegenstanders daarentegen vormden een homogeen team, waartegen het moeilijk kaatsen bleek. Op 4-3 en 6-6 verzuimde Rutmer van der Meer zijn partuur op gelijke hoogte te brengen door in het tussenspel de punten niet te pakken. Het bleek cruciaal. Van der Bos behield vervolgens met een mooie zitbal de kaats. Van der Meer miste op 5-3 en 6-4 het perk, waarmee de partij was beslist. ,,Ik wie faaks wat te lang dwaande mei dy slach fan Rutmer”, zei Wassenaar. ,,Dat je ferlieze is bale, mar dit is dochs wol in moai ôfskied op dizze manier. Ik waard der suver emoasjoniel fan. Dan komt alles der yn ien kear wol wat út. Dat ik de PC trije kear wûn ha is moai, mar ik hie ‘m efterôf eins wol in kear as seis winne kind. Mar ik ha in moaie karjêre hân.”

Jochum Bouma, Auke van der Graaf en Douwe Groenendijk hebben de PC gewonnen. In een gelijkopgaande finale bewezen beide parturen, ook dat van verliezers Gert-Anne van der Bos, Tjitte Bonnema en Folkert van der Wei dat ze terecht in de eindstrijd stonden. De wil om te winnen spatte van alle zes kaatsers af. Voor Auke van der Graaf was het vierde keer dat hij de PC won, Bouma en Groenendijk wonnen de PC nooit eerder. Uiteindelijk besliste Auke van der Graaf de 155ste PC door de bal op 5-4 6-4 voorbij te slaan.

Flechtich wyswurde Vluchtig gewaarworden

De filosofische ingestelde mens heeft zelfs het voorgevoel dat achter onze aardse werkelijkheid een tweede, volstrekt andere werkelijkheid schuilgaat, en dat ook zij op schijn berust; en Schopenhauer zegt zelfs dat de gave, waardoor iemand op bepaalde momenten de mensen als louter fantomen of droombeelden beleeft, duidt op filosofisch talent. Zoals de filosoof zich tot de werkelijkheid verhoudt, zo verhoudt de artistiek gevoelige mens zich tot de werkelijkheid van de droom; hij ziet even nauwgezet als graag toe; want met behulp van deze beelden vormt hij zich een voorstelling van het leven, aan de hand van deze voorvallen oefent hij zich in het leven.….. kortom heel de “goddelijke komedie” van het leven trekt aan hem voorbij, niet slechts als schimmenspel – want hij leeft en lijdt in deze scènes wel degelijk mee – en toch niet zonder die vluchtige gewaarwording van de schijn; wellicht zal menigeen zich met mij herinneren hoe hij zich ten overstaan van de gevaren en verschrikkingen van de droom bij tijd en wijle – en met succes – moed insprak met de woorden: “Het is een droom! Ik wil hem verder dromen!”.

Nietzsche: Die Geburt der Tragödie

Feroarje en lykbliuwe Veranderen en hetzelfde blijven

De jongen was onverhoeds weer ernstig geworden, wat hem ondoorgrondelijk maakte en ook weer dierbaar. “Als wij er niet bij zijn, zorgen zij voor een republiek. Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles anders worden. Ben ik duidelijk ?”. Enigszins ontroerd omhelsde hij zijn oom. “Tot gauw. Ik kom terug met de driekleur.” De retoriek van zijn vrienden had ook Tancredi’s taal enigszins gekleurd. Maar nee, toch niet: de nasale stem had een intonatie die het pathos logenstrafte. Wat een jongen! Dwaasheden begaan en ze tegelijkertijd afwijzen.

Gesprek tussen de prins van Salina en zijn neef. Uit: De tijgerkat

Skruten Schroomvallig

Ideeën zijn vogelvrij. Jegens personen zijn we verplicht tot een zekere eerbied, maar gedachten en opvattingen staan daar los van. Die behoren tot het openbare debat, waar schroomvalligheid geen deugd is en slechts de strijd der inzichten telt…… De gedachte dat iemand met zijn denkbeelden samenvalt, alsof ze een soort vergroeisels van zijn eigen lichaam zijn, maakt elke discussie onmogelijk. Dan wordt een overtuiging tot een soort pantservoertuig en elke overeenkomst met andersdenkenden een illusie.

Fernando Savater

Pompeblêden , in stânbyld en in húsfrou

De heer A.Wachter en zijn Ina

De huisvrouw te H. maakt kennis met een exotische cultuur

Loltsje Loesje

Tariede Voorbereiden

Juster en earjuster wie Doarmer yn’e stêd F. om te kontrolearjen oft de tarieding op it keatsen foar woansdei wol op skema lei. It rûn as it spoar.

Gisteren en eergisteren was Doarmer in de stad F. om te controleren of de voorbereiding op het kaatsen voor woensdag wel op schema lag. Het liep als een trein.

Nútsjesmoar Pindakaas

Eeuwenlang hebben in de filosofische kennisleer realisten het aan de stok gehad met idealisten. De eersten menen van doen te hebben met de werkelijkheid zoals die echt is, de anderen denken dat zij met de werkelijkheid te maken hebben zoals mensen die indelen en interpreteren.
Dergelijke debatten zijn onzinnig: er is geen manier waarop een van beide stromingen ongelijk kan krijgen: een idealistische en een realistische boterham met pindakaas zijn in de eetpraktijk een en dezelfde.

Th. Oudemans

Toch heeft Doarmer liever een idealistische boterham met pindakaas.

Betsjen litte Op zijn beloop laten

Zoals sommige mensen zich nergens iets aan gelegen laten liggen, zo maken anderen zich overal druk over. Zij blazen voortdurend alles op, nemen alles ernstig en maken er een twistpunt of raadselachtig geval van. Onaangename zaken moet men zich zelden aantrekken. Zichzelf opzadelen met iets dat men moet afwimpelen, is de zaken op zijn kop zetten. Veel omstandigheden van een zeker gewicht worden onbelangrijk omdat men er geen aandacht aan schenkt; andere zaken die van geen enkel belang zijn, krijgen groot gewicht doordat men ze zich aantrekt. Alle dingen kunnen in het beginstadium gemakkelijk worden afgehandeld, daarna niet. In veel gevallen is het middel erger dan de kwaal. De zaken op hun beloop laten is niet de slechtste leefregel.

De jezuïet Balthasar Gracián (1601-1658)

Dimmen Bescheiden

Er is een nieuwe opleving van katholieke Schwachsinn. Altijd als mensen iets kunnen, als ze succes hebben, komt er een priester die zegt: "Voorzichtig. Het is beter iets niet te kunnen, het is beter geen succes te hebben, het is beter geen opiaten aan stervenden te geven." Dat komt allemaal voort uit een verlangen naar gebrek en armoede. De meest inhumane ideologieën handelen tegenwoordig uit naam van een dergelijk verlangen. Dat is zeer gevaarlijk. Dit zien we in de VS, in het katholieke anti-modernisme, in de ecologie, in de protestantse kerk, in de kritische theorie. Allen verkondigen ze deze superideologie: "mens, word weer bescheiden, accepteer de natuur, accepteer alles wat gegeven is." In het moderne welvaartsysteem is het probleem van het gebrek grotendeels geëlimineerd. Verrijking bestaat uit een toename van mogelijkheden en variatie. Dit leidt bij sommigen echter tot een gebrek aan het gebrek. Als de armoede de mensen naar het hoofd stijgt, dan ontstaan ideologieën en ressentiment, waarin rijkdom verdacht is. Bij gebrek aan eigen armoede 'importeren' sommigen in het Westen de armoede van elders waar deze nog echt bestaat. Ze omhullen zich met beelden en sjablonen van het in hun ogen ware - armoedige - leven. In hun verbeelding zijn ze altijd ergens anders. Ze leven hier goed, maar doen alsof ze ongelukkig zijn. Ze verzamelen het ongeluk omdat ze er zelf niet genoeg van hebben.

De Duitse filosoof Peter Sloterdijk

Finzen yn’e yllúzje Gevangen in de illusie

De heilige graal der waarheid kan met vele wijnsoorten gevuld worden

Waarheid is volgens Nietzsche onlosmakelijk verbonden met het uitoefenen van de macht over de geobjectiveerde werkelijkheid. Men spreekt af wat voortaan objectief, waar en goed is. De functie van de Rede ligt voor hem daarom uiteindelijk in het creëren van een schijn-werkelijkheid…… “ heel onze moderne wereld zit gevangen in het net van de Alexandrijnse cultuur. Haar ideaal is de theoretische mens, uitgerust met de beste kennisvermogens en werkend in dienst van de wetenschap. Het oerbeeld en de aartsvader van deze mens is Sokrates”. Het socratische “ken u zelf “ is voor Nietzsche isolering en misleiding van het ik. Het leven is niet in de eerste plaats kennen. De theoretische mens leeft in de illusie van de maakbaarheid van mens en natuur. Macht over de totale werkelijkheid is het ontspoorde optimisme……. Elke gevonden waarheid is vatbaar voor tegenargumenten.

E. Kuypers

It barren De gebeurtenis

Wanneer u een zwaardvechter ontmoet, trek uw zwaard; declameer geen poëzie tegenover iemand die geen poëet is.

Chan-boeddhistisch spreekwoord

Er zijn geen beginselen, alleen maar gebeurtenissen. Er is geen goed en kwaad, er zijn alleen maar omstandigheden. De superieure mens omhelst gebeurtenissen en omstandigheden en zal er leiding aan geven. Als er beginselen en onwrikbare wetten zouden zijn, zouden naties ze niet verwisselen zoals wij van hemd wisselen, en een mens kan niet geacht worden wijzer te zijn dan een hele natie.

Honoré de Balzac (1799 – 1850)

Mjoksje Mengen

Kant’s redenering ging ongeveer als volgt. De geest kan de wereld vatten, of tenminste de wereld zoals die aan ons verschijnt, omdat deze wereld niet geheel van onze geest verschilt – omdat zij iets van de geest weg heeft. En dat is zo, omdat in het proces van kennisverwerving, het vatten van de wereld, de geest om zo te zeggen actief al het materiaal verwerkt dat via de zintuigen binnen komt. De geest geeft dit materiaal voortdurend een bepaalde vorm en bewerkt het volgens de hem eigen vormen of wetten – de vormen en wetten van ons denken. Wat wij “natuur” noemen – de wereld waarin wij leven, de wereld zoals die aan ons verschijnt – is een wereld die al bewerkt is, een wereld gevormd door onze geest. En die wereld is als onze geest, omdat ze erdoor geassimileerd is.
Het antwoord: “De geest kan de wereld vatten, omdat de zoals die aan ons verschijnt als de geest is” is een idealistische redenering; het idealisme beweert immers dat de wereld iets van de geest weg heeft. Het is niet mijn bedoeling hier voor of tegen de kentheorie van Kant te pleiten en ik zal haar niet in detail bespreken. Maar ik wil erop wijzen dat ze beslist niet uitsluitend idealistisch is. Kant heeft er zelf op gewezen dat ze een mengsel of synthese is van een zeker realisme en een zeker idealisme. Het realistische ervan bestaat in de bewering dat de wereld zoals die aan ons verschijnt een soort materiaal is, bewerkt door onze geest, en het idealistische ervan in de bewering dat het een soort materiaal is, bewerkt door onze geest.

Popper over de filosofie van Kant

Als idealist vormt Doarmer dagelijks zijn eigen wereld, zijn eigen droom en omdat deze wereld in de geest van Doarmer gevormd wordt, lijkt de wereld ook erg op Doarmer, dat is toch logisch?

It teebrea De boterham bij de thee

Gisteren en vandaag is Doarmer in Zuid-Holland geweest, de mensen spraken er Zuid-Hollands en als Fries heeft Doarmer wel eens wat moeite om dat te verstaan. Noord-Hollands vindt hij iets gemakkelijker. Gelukkig ligt het dicht bij Engeland en je ziet er inderdaad al veel Engelse opschriften en ze hebben er ook high tea. Doarmer heeft daar een musical gezien over een jongeman die in de bomen rondhing en een meisje dat hem wel aardig vond. Het verhaal had een happy end, maar goed ook,want anders wordt Doarmer zo droevig.

Eksistinsje foar essinsje Existentie voor essentie

De briefopener is dus een object dat niet alleen op een bepaalde manier wordt gemaakt, maar ook een welomschreven toepassing heeft; we kunnen ons niet voorstellen dat iemand een briefopener zou maken zonder te weten waartoe het moet dienen. Daarom zeggen we dat bij de briefopener de essentie – dat wil zeggen het geheel van voorschriften en eigenschappen die de vervaardiging en definitie ervan mogelijk maken – aan de existentie voorafgaat…….. Er is een zijn, waarbij de existentie aan de essentie voorafgaat, een zijn dat bestaat alvorens door enig begrip nader bepaald te kunnen worden. Dat is de mens of, zoals Heidegger zegt, de menselijke werkelijkheid. Wat betekent hier dat de existentie voorafgaat aan essentie? Het betekent dat de mens eerst bestaat, zichzelf in de wereld aantreft, daarin opduikt, en pas daarna zichzelf bepaalt. Dat de mens zoals de existentialist hem opvat, ondefinieerbaar is, komt doordat hij aanvankelijk niets is. Pas later wordt hij iets, en wel datgene wat hij van zichzelf maakt.

Sartre

Volgens Sartre is de mens dus geen briefopener, niet gemaakt voor een vaststaand doel. Dit denken heeft natuurlijk allerlei consequenties. Nietzsche zegt bijvoorbeeld, omdat het doel niet vaststaat, staan begrippen als goed en kwaad niet vast

De mar en de wyn Het meer en de wind

Trije lânnen Drie landen

Slaapgelegenheid van Doarmer op het eiland Lindau

Vandaag heeft Doarmer het eiland Lindau verlaten en is via het Oostenrijkse Bregenz in Zwitserland gearriveerd. De fietstocht verliep niet helemaal droog en het was ook tamelijk fris, maar een warme worst aan de grens zorgde ervoor, dat Doarmer het kon volhouden. Ja webloglezers, er veel ellende op de wereld, waar men geen weet van heeft

De dobbe en it eachweid De veedrinkplaats en het vergezicht

Doarmer is overzee geweest en hij heeft daar deze dobbe gezien en er waren ook mieden en greiden en zelfs een jister. Ook groeiden er planten, zoals "it slyt", maar er was een mevrouw, die zei dat het walstro heette en dat wist Doarmer natuurlijk niet. En toen ging Doarmer in it plomreid zitten , maar dat mocht niet van die mevrouw, want ze zei dat het helmgras was en dat het speciaal was aangelegd, zodat kinderen die met een helmpje op fietsen die helm in het gras kunnen leggen, als ze even rusten. En er kwam ook een meneer langs en die riep"Kijk, het bargje" en toen dacht Doarmer " ben ik zoveel aangekomen?". Kortom er gebeurt heel wat in die overzeese gebieden en het wordt echt tijd dat Doarmer zijn kennis van de Nederlandse taal op een hoger peil brengt of van het Duits, want dat werd daar het meest gesproken. Sommige borden waren zelfs tweetalig, dan stond er Fryslân en in het Duits daaronder Friesland.

Gjin betsjutting Geen betekenis

Onder verwijzing naar de zogenaamde beperktheid van het menselijk kenvermogen wordt soms de volgende tegenwerping aangevoerd om de metafysica te redden: metafysische uitspraken kunnen inderdaad niet door de mens of door enig ander wezen geverifieerd worden; maar wellicht zijn het vermoedens van antwoorden, die een wezen met een hoger of zelfs volmaakt kenvermogen op onze vragen zou geven, en als zodanig zouden ze uiteindelijk toch betekenis hebben. Laten we tegen dit bezwaar het volgende in overweging nemen. Als de betekenis van een woord niet kan worden aangegeven of als de woordopeenvolging niet volgens de regels van de syntaxis is geconstrueerd, dan heb je de vraag niet eens gesteld. Denk eens aan de schijnvragen: “is deze tafel moedakkig?”, “is het getal zeven heilig?”, “welke getallen zijn donkerder, de even of de oneven? “. Als er geen vraag is, kan zelfs een alwetend wezen niet antwoorden.

Rudolf Carnap (1891 – 1970)

Volgens Carnap hebben veel woorden uit de metafysica geen betekenis of een dubbelzinnige. Als voorbeeld noemt hij o.a. “het Niets” en het werkwoord “zijn” . Met dat laatste probeert hij aan te tonen, dat de uitspraak van Descartes “ik denk, dus ik ben” niet logisch is. Hij beschouwt de metafysica zelfs niet als een sprookje, omdat de beweringen in een sprookje betekenis hebben, hoewel ze onwaar zijn, in de metafysica zijn er betekenisloze woordopeenvolgingen.