Kommunisearje Communiceren

Hij kon het echt niet, herhaalde Humboldt, die door de kruidendamp intussen duizelig werd. Hij kon niets of niemand uit de dood doen ontwaken!
Hij begreep, zei de lama, wat de wijze man hem daarmee wou zeggen.
Hij wilde helemaal niets zeggen, riep Humboldt,hij kon het gewoon niet!
Hij begreep het, zei de lama, of hij de wijze man tenminste een kop thee mocht aanbieden?
Volodin maande tot voorzichtigheid, ze gooiden in deze contreien ranzige boter in de thee. Als je daar niet aan gewend was, werd je er vreselijk misselijk van.
Humboldt bedankte ervoor, hij verdroeg geen thee.
Hij begreep het, zei de lama. Ook deze boodschap.
Er was geen boodschap, riep Humboldt.
Hij begreep het, zei de lama.

Daniel Kehlmann: Het meten van de wereld

Tinzen oer it no Gedachten over het nu

Laat ieder zijn gedachten maar eens onderzoeken, hij zal ze alle vervuld vinden van het verleden en de toekomst. Wij denken nauwelijks aan het heden en als wij eraan denken, doen wij dat alleen om het licht te ontdekken, waardoor wij over de toekomst kunnen beschikken. Het heden is nimmer ons doel: het verleden en het heden zijn onze middelen, alleen de toekomst is ons doel. Op die wijze leven wij nooit, maar hopen wij te leven; en doordat wij ons steeds voorbereiden op het geluk, is het onvermijdelijk dat wij nooit gelukkig zijn.

Blaise Pascal

Mei de stream Met de stroom

En zij smukken hunne taal schaars met complimenten op; maar nooit heb ik een vriendelijker onthaal ondervonden; - nooit was ik bij een volk meer op mijn gemak…… Hunne taal, hunne lichaamsgestalte, hun schrandere en wijsgerige geest, hunne ontwijfelbare betrekking met het beste deel van den Engelschen volksstam, - dit alles boezemde mij belang in. Ik kon mij toen maar niet begrijpen, hoe zoo vele door daden getoonde welwillendheid vereenigbaar was met zoo vele schijnbare onverschilligheid…. Maar , om wezenlijk genoegen te smaken in hunnen omgang, moet een reiziger hunne manieren aannemen, hunne taal zich eigen maken, leven, gelijk zij leven, geen overbodige pligtplegingen begeeren, in één woord, hij moet met den stroom willen medevloeijen, zoo zal dezelve hem zeer vele genoegens aanbrengen.

John Bowring (1828)

Ook in de 19e eeuw gold al “go with the flow”.

Jitris de dream Nog eens de droom

En wie twijfelt eraan dat, wanneer men in gezelschap droomde en de dromen toevallig overeenstemden, hetgeen vrij gewoon is, en men in eenzaamheid waakte, men zou denken dat de dingen op hun kop stonden? Is tenslotte, daar men dikwijls droomt dat men droomt en de ene droom zich op de andere stapelt, het leven zelf niet een droom, waarop de andere geënt zijn en waaruit wij ontwaken bij de dood, en gedurende welke wij even weinig kennis dragen van de beginselen van het ware en het goede als gedurende de natuurlijke slaap?

Blaise Pascal

Ûndaaiber Onverdraaglijk

En zo gaat heel het leven voorbij. Men zoekt rust door het bestrijden van enige hindernissen, en als men ze overwonnen heeft, wordt de rust onverdraaglijk, want dan denkt men aan de narigheden die men heeft of aan die welke ons bedreigen. En zelfs wanneer men zich aan alle kanten voldoende beschut wist, zou de verveling niet nalaten eigenmachtig op te stijgen uit het diepst van het hart, waar zij natuurlijke wortels heeft, en de geest met haar vergif doortrekken.

Blaise Pascal (1623 – 1662)

It andert Het antwoord

De denker beschouwt zijn eigen handelingen als pogingen en vragen teneinde ergens uitsluitsel over te verkrijgen: welslagen en mislukking zijn voor hem in de allereerste plaats antwoorden. Maar zich over het feit, dat er iets verkeerd gaat, te ergeren of zelfs berouw te gevoelen – dat laat hij over aan diegenen, die handelen omdat het hun bevolen wordt en die klappen te verwachten hebben als hun genadige meester met het resultaat niet tevreden is.

Fr.Nietzsche

Wif broos

Ondanks het feit dat het menselijk bestaan in hoge mate toevallig is en het leven door het toeval wordt bepaald, valt het ons zwaar met deze toevalligheid te leven. Het toeval dat het menselijk leven constitueert, vormt immers steeds ook één der grootste bedreigingen ervan. Dat hangt samen met het feit dat het menselijk leven en het menselijk geluk uiterst broos zijn…….. Het leed en de pijn die ons van buiten of van binnen toevallen zijn doorgaans nog minder goed te verdragen dan het leed en de pijn die we aan onszelf te wijten hebben. En meer nog dan aan het leed zelf, lijdt de mens aan de volstrekte zinloosheid ervan, aan het besef dat het geen enkel doel dient.

J. de Mul

Jin ôffreegje Zich afvragen

Men zal zich herinneren dat we ons twee dingen afvroegen, namelijk (1) Is er wel een werkelijke tafel? (2) Zo ja, om wat voor soort voorwerp gaat het dan? Nu erkennen Berkeley zowel als Leibniz dat er een werkelijke tafel is, maar voor Berkeley is de werkelijke tafel een aantal ideeën in de geest van God, en voor Leibniz is ze een gezelschap zielen. Beiden beantwoorden onze eerste vraag dus bevestigend, en wijken slechts van het inzicht van gewone stervelingen af in hun antwoord op de tweede vraag. In feite schijnen bijna alle filosofen eenstemmig aan te nemen dat er een werkelijke tafel is; ze zijn het er vrijwel allen over eens dat, hoezeer onze sense-data – kleur, vorm, gladheid, enz. – ook van onszelf afhankelijk mogen zijn, hun optreden niettemin teken is van iets dat onafhankelijk van ons bestaat.

B.Russell

Doarmer begrijpt niet goed, wat Russell hier over de opvattingen van Berkely beweert. Voor Berkely is “zijn waargenomen worden” en aangezien God altijd en overal waarneemt, hoeven wij niet bang te zijn, dat iets niet bestaat, als wij even niet zien, maar bestaat dan iets wel echt “onafhankelijk”?

Gearhingjend Coherent

Als ons droomleven nacht na nacht even coherent was als ons dagelijks leven, zouden we nauwelijks meer weten of we nu geloof moesten hechten aan onze gedroomde, dan wel onze dagelijkse belevenissen.

B.Russell

Eens op een dag droomde ik, Zhuang Zhou, dat ik een vlinder was, een vlinder die fladderend rondvloog, tevreden met zichzelf, en zich niet bewust dat hij mij was. Plotseling werd ik wakker en begon ik me er rekenschap van te geven dat ik nog altijd Zhou was. Nu is het de vraag of ik Zhou ben die droomde dat hij een vlinder was, ofwel een vlinder die droomde dat hij mij was. Toch bestaat er noodzakelijkerwijs een verschil tussen mij en die vlinder. Dat noemen we dan maar de verandering der dingen.

taoïstisch verhaal

In onze tijd toont de film “The Matrix” het probleem van Russell, omdat de droom hier wel zeer coherent is en maakt het dan nog uit?Voor Doarmer al helemaal niet, hij is “in doarmer troch de dream”( = een doler door de droom) en omdat hij vaak in het onderw. verkeert, moet hij er niet aan denken, dat dit echt zou zijn en dat kan ook niet, want de coherentie ontbreekt daar in hoge mate.

Hommels Plotseling

It wie hjoed wer tiisdeitemiddei, mar oars as oars, it begûn sels mei “besteklik praat” en Doarmer hat in soad opstutsen oer ymponearje en oer de holle aaie, it lêste kinne jo wol dwaan, mar jo moatte nea talitte, dat it mei jo dien wurdt. De ein fan’ e tiisdeitemiddei wie as in hommelse twirre en hat Doarmer wol oan it tinken set.

Sa is it mar krekt Zo zit het precies

Dat maakt het juist zo belangrijk welke woorden we kiezen om een bepaalde stand van zaken te beschrijven. Met die keuze proberen we immers de perceptie en de respons van anderen ( en onszelf) te beïnvloeden. Wie dit ten volle begrijpt zal dan ook meewarig zijn hoofd schudden als iemand aanstalten maakt om ‘precies te vertellen hoe het zit’. Niemand kan precies vertellen hoe ‘het’ zit, wat ‘het’ ook is. Om te beginnen is ‘het’ niks tot iemand het een naam geeft, en ten tweede maakt zo’n naam niet zozeer duidelijk hoe het zit maar hoe de beschrijver denkt of wenst dat het zit. De naam die ‘het ‘ uiteindelijk krijgt wordt werkelijkheid voor de naamgever en eenieder die de naam aanvaardt - maar daarom is het nog niet de enige werkelijkheid.

N.Postman

Doarmer weet niet hoe het u gaat, maar probeert Postman nu uit te leggen, hoe 'het' precies zit?

De muonts De monnik

Tijdens het schrijven van dit boek heb ik een schilderij van Caspar David Friedrich voor ogen gehad : De monnik aan de zee. Daar staat iemand alleen aan de oever tegen een immense horizon van hemel en zee…….. Nietzsche was zo’n monnik aan zee, het oog altijd gericht op het immense en altijd bereid het denken in het ondefinieerbare te laten verzinken en het weer met nieuwe pogingen tot vormgeving te laten beginnen. Moeten we het onwrikbare rijk van de rede verlaten en naar de open zee van het onbekende uitvaren? had Kant gevraagd, en ervoor gepleit om hier te blijven. Nietzsche daarentegen was uitgevaren. Met Nietzsche kom je nergens aan, er is geen uitkomst, geen resultaat. Je vindt bij hem alleen de wil tot het nooit af te sluiten avontuur van het denken.

R.Safranski

Foarsizze Voorspellen

In het voorafgaande merkten we op dat met de chaostheorie ook in de natuurwetenschappen zelf het besef is gegroeid, dat de mogelijkheid van voorspelling en de daarop mede gebaseerde beheersing aan enge grenzen is gebonden. Zelfs een “oneindige intelligentie” wordt daartoe niet langer in staat geacht. En in de achttiende eeuw merkte de Schotse socioloog Ferguson al op dat de samenleving “het resultaat is van menselijk handelen, maar niet van menselijk ontwerp”. Planning, zo hebben we met schade en schande geleerd, komt vaak neer op “de voortzetting van de chaos met andere middelen”(Marquard).

J. de Mul

Tichtferzen Dichtgevroren

Doarmer zag deze foto in de krant. Voorzichtig steken ze de dichtgevroren Tsjonger over.

Net te befiemjen Ondoorgrondelijk

Want in het geheimzinnige ondoorgrondelijke gelaat des levens, met zijn lachende mond en zijn droefgeestig blikkende ogen, trachten alle geslachten van denkende en dichtende mensen te lezen, en ook dat heeft geen einde.

Wilhelm Dilthey

In goed bestege dei Een welbestede dag

Vandaag was Doarmer in de stad G. en voor hem is dat toch steeds weer “een reis” naar het verleden, aangezien hij een aantal essentiële jaren van zijn leven hier heeft doorgebracht. Het doel van dit bezoek was tweeledig: Doarmer moest leren wat het verschil is tussen een “tragische figuur” en een ”anti-held”, zodat hij het gebeuren op de tiisdeitemiddei beter kan analyseren en bovendien was het een training pakezel om posters, pennen, mappen e.d. te dragen. Wat het eerste betreft heeft hij veel geleerd o.a. dat de bijbel eigenlijk een komedie is en dat het probleem van de tiisdeitemiddei hierop neerkomt, dat het “tragisch besef”ontbreekt en er geen sprake is van hybris (overmoed), zodat wij inderdaad te maken hebben met het verschijnsel “anti-held”, wat op zich ook weer niet erg is, omdat de figuur J.C uit de bijbel , bij wie misgaat wat er maar kan misgaan,dit eigenlijk ook is. Om het kafkaësk te zeggen: Der Held ent-wickelt sich nicht, er ver-wickelt sich. Kortom het was weer een welbestede dag.

Oars sein Anders gezegd

In de 19de eeuw zette Nietzsche de zaak op scherp door de rede een soort linguïstische illusie te noemen, en aan te voeren dat begrippen als goed en kwaad al even illusoir waren en te beweren dat er uiteindelijk geen andere werkelijkheid was dan onze wil en het vermogen om die te realiseren. Anders gezegd: er zou geen wezenlijk verschil zijn tussen de zinnen ‘ik wil dit nu doen’ en ‘ik heb het recht dit te doen’. Die tweede zin was niets dan zelfbedrog. Een poging om niet te hoeven zien dat onze tomeloze wil de dienst uitmaakt.

N.Postman

Bêdskodzje Het bed opschudden

Laatst kwam er zo’n man bij Doarmer en hij zei: “Ik wil wel een weblog of zo, wat heb ik daar voor nodig?”Waarop Doarmer antwoordde: “Beste man, daarvoor zijn twee dingen nodig en wel in de eerste plaats godsvrucht, maar dat spreekt voor zich, aangezien wij dat bij alles wat wij ondernemen niet kunnen missen en in de tweede plaats een goede nachtrust.” Vandaar bovenstaand kijkje in de slaapkamer van Doarmer en u kunt zien dat hij heel klassiek slaapt, geen moderniteit zoals een waterbed e.d., nee gewoon en degelijk, passend bij zijn karakter.