Neven Muggen

Maar hiermee wil ik niet beweren dat ze ( de adel) slecht zijn. Ze zijn anders. Misschien komen ze ons vreemd voor omdat ze een pleisterplaats hebben bereikt die iedereen die geen heilige is probeert te bereiken: die van de onverschilligheid voor aardse goederen door gewenning. Misschien dat ze daarom maling hebben aan allerlei dingen die voor ons juist van groot belang zijn. Wie in de bergen zit maakt zich niet druk om de muggen op de vlakten, en wie in Egypte woont denkt niet aan een paraplu.

En ik zal je nog wat zeggen, don Pietrino: mocht deze klasse (de adel) ooit verdwijnen, zoals dat al zo vaak is gebeurd, dan zou er dadelijk een andere opstaan die net zo is, met dezelfde feilen en dezelfde kwaliteiten. Die zou zich dan wellicht niet meer beroepen op het bloed, maar op, wat zal het zijn…. op het feit dat iemand langer op een bepaalde plek woont dan iemand anders, of op zogenaamd diepgaandere kennis van de een of andere voor heilig gehouden tekst.

Uit: Il Gattopardo

Út ‘e âlde doaze Uit de oude doos

Een boer uit Doarmer’s geboortedorp schrijft in 1854 het volgende in zijn dagboek:

Januari
Nieuwjaar op een zondag heeft Thee Feikes bij ons geweest te eten, des voormiddag hebben Wiebe Jurrits, Jurrit Riekeles, Jan Akkerman, Pieter Kerkstra en Meintje en Popkjen bij ons geweest te nieuwjaarwinnen. Des namiddags hebben Jacob oom, Jelke, Hendrik Pieters, Pieter Jurrits en weduwe Leemburg bij ons geweest en zusters des namiddags naar Hendrik Pieters geweest, en er hebben niet veel nieuwjaarwinners bij de deuren geweest want er lag te veel sneeuw. De wind was tussen zuid-west en west.

“Nieuwjaarwinnen, hebben geweest, Jacob oom”, de boer schreef in het Nederlands, althans wat hij dacht dat Nederlands was. In het bovenstaande worden wat verre verwanten van Doarmer genoemd zoals Wiebe Jurrits en Jurrit Riekeles en ook een directe voorouder, Pieter Jurrits. Het bijzondere is, dat Doarmer nog altijd zijn tabaksdoos uit 1847 heeft.

Neat dwaan Niets doen

Ik wil nu niet in debat gaan over de vraag of wat gedaan werd goed of verkeerd was: ik voor mij geloof dat vrij veel verkeerd was. Maar ik kan u nu al wel vertellen wat u vanzelf zult gaan begrijpen als u eenmaal een jaar bij ons bent: op Sicilië gaat het er niet om of je iets goed doet of verkeerd. De zonde die wij Sicilianen niemand ooit vergeven is eenvoudig die van het “doen” zelf.

Alle Siciliaanse uitingen, zelfs de meest gewelddadige, zijn uitingen van een droomwereld: onze sensualiteit is verlangen naar vergetelheid, onze schiet- en steekpartijen, verlangen naar de dood. Verlangen naar roerloosheid, dat wil zeggen naar de dood: onze luiheid, onze schorseneren- en kaneelsorbets. Ons peinzende gelaat is dat van het niets dat de geheimen van het nirwana wil onderzoeken.

Uit: Il Gattopardo

In heechkroppige hin Een hooghartige kip

Vanmiddag was Doarmer bij een onderw. gebeuren in het buitengebied. Er waren allerlei activiteiten georganiseerd, waarbij het werken in teamverband en het elkaar “blindelings” vertrouwen centraal stonden. Blijkbaar moet de jeugd dit tegenwoordig al vroeg leren, zodat ze later beter in de kudde functioneren. Het was al met al een nogal treurige padvinderachtige vertoning. Maar er was gelukkig één uitzondering, een kip. Tussen de bespijkerbroekte pubers en de al even bespijkerbroekte begeleiders zag Doarmer een kip hooghartig en onverstoorbaar rondstappen. Werkelijk niets kon het beest van de wijs brengen, het beest liep daar alleen, niks geen team en was het levende bewijs, dat je als individu best in een gekkenhuis kunt overleven.

De boask Het huwelijk

Dat ’s braaf Jan Idzes ’t stiet my oon,
dat mat ik za mar ruigt uit zisse,
da ‘stou siktaris dogter schoon
bepraat hest’ jonkje ‘k mien ’t is disse

Riemke Abels ’t schone famke,
’t gouden bekje ’t leave lamke,
wat togste Jan as ik ze ha
en oor kam dan en sjen mar ta?

In boaskrym út 1778

Dit is een gedeelte van een "huwelijksrijm" . Over dit huwelijk weet men veel, bijvoorbeeld, dat de bruidegom, een jurist, 23 jaar oud was, de bruid was 17 en het huwelijk werd in Jorwert gesloten. De schrijver was een professor aan de universiteit van Franeker. Deze en andere gegevens geven een aardig beeld van het gebruik van het Frysk in de 18e eeuw. De taal had het met name schriftelijk niet gemakkelijk. De 19e eeuwse opleving moest nog beginnen.

Dûnsje Dansen

Doarmer hat hjoed wer ferskate nijsgjirrige ûnderfiningen hân, in petear, der’t er mear yn’e marse hie as er útpakke woe, in moeting, dy’t oars rûn as er tocht hie. Koartsein, it libben lit him net folslein stjoere, en it is eins tiidfergrieme dat te besykjen. Bytiden ferjit er wol, dat er troch in dream doarmet, troch syn dream. De bylden, dy’t er yn’e wrâld tsjoent, easkje in ûnferweechlike wurklikheid op, dêr’t de dream dizich troch wurdt en de swierte alles nei de grûn lûkt. Doarmer lykwols bliuwt yn syn kearn in dûnser, boartsjend mei de swiertekrêft.

Yslânske wrâld IJslandse wereld

Wafthrudnir:
Zeg mij nu, Gagnraad!
als gij van de vloer
u meten wilt met mij:
hoe heet het ros
dat de radende goden
uit ’t oosten opvoert de nacht?

Odin:
Hrimfaxi heet
die de heilige goden
uit ’t oosten opvoert de nacht:
’s morgens druipen
druppels van zijn bit:
vandaar komt de dauw in de dalen.

Vafthrudnismal

Oanreitsje Aanraken

Alleen is de mens in de onmetelijke, zwijgzame wereld. Hij alleen maakt de stomheid van de dingen sprekend. Het zwijgen van de natuur kan nu eens op hem werken als angstaanjagend en vreemd, onbarmhartig en onverschillig, een andere keer als vertrouwenwekkend, ons dragend en helpend. Eenzaam is de mens als schakel der natuur. Pas in de gemeenschap met zijn lotgenoten wordt hij mens, zichzelf, is hij niet alleen. Dan wordt de natuur voor hem achtergrond van een in zijn zwijgen sprekend donker. Wijzelf verschijnen ons als licht in de wereld waarin de dingen eerst helder worden, omdat zij door ons denken en onze omgang met hen zijn aangeraakt.

Het is de opdracht van de mens in onzekerheid en gevaar te leven onder de hoogste zich aan hem openbarende maatstaven. Van zijn onsterfelijkheid te weten als een feit, zou de mens zijn wezen ontnemen. Dat hij het niet-weten uithoudt, laat hem tot zichzelf komen en brengt hem op de eigenlijke weg.

Karl Jaspers (1883 – 1969)

Doarmer vindt uit het bovenstaande twee dingen interessant. “Wij raken de dingen aan met ons denken”, pas als ons licht erop schijnt , duikt iets op uit de duisternis. En in de tweede plaats de uitspraak van Jaspers, dat wij onze menselijkheid zouden verliezen, als we zeker zouden weten, dat we het oneindige leven hebben. Jaspers zegt zelfs, dat we een godsdienst die ons dit met volledige zekerheid zou onderrichten, geen gehoor moeten schenken.

Wei skowe Op de lange baan schuiven

Ik denk dat het leven heerlijk zou lijken als we op de door u beschreven manier met de dood werden bedreigd. Denk eens aan al die plannen, reizen, liefdes en studies die in het leven verscholen liggen, onzichtbaar voor onze luie inborst, die zeker is van een toekomst en ze daarom voortdurend op de lange baan schuift. Maar stel dat dit allemaal voorgoed onmogelijk dreigt te worden, wat zal het leven ons dan weer mooi toeschijnen! Ach, als de ramp nog maar niet doorgaat, dan zullen we zeker naar de nieuwe zalen in het Louvre gaan, ons aan de voeten van juffrouw X werpen, een reisje naar India maken. De ramp gaat niet door, we doen niets van dat al, omdat we weer midden in het gewone leven staan, waarin onverschilligheid elk verlangen doodt. En toch zou er geen ramp nodig zijn geweest om vandaag van het leven te genieten. We hadden alleen maar hoeven te bedenken dat we mensen zijn en dat de dood vanavond nog kan toeslaan.

Marcel Proust (1871 – 1922) in een reactie op een doemwetenschapper.

Stypje Steunen

Zelfs zoon J. is een beetje beroemd geworden. Klik hier

Drôvig en grutsk Verdrietig en trots

Van het internet:

Bijna de voltallige familie Zonderland heeft zich donderdag verzameld in Utrecht op het Centraal Station. Er hangt de sfeer van een familieweekend, je zou bijna vergeten dat Epke Zonderland in Beijing nog de rekstok in moet voor zijn finale.
Tiny Zonderland heeft er een goed gevoel over.‘Als Epke gewoon rustig blijft en zijn routine afwerkt, dan heeft hij een goede kans op een medaille. Goud? Dat weet ik nog niet. Er is wel een erg sterk deelnemersveld.’ Neefje Herre *, een evenbeeld van reporter Johan, is wel zenuwachtig. ‘Hij moet straks zijn benen rechthouden, bij zijn vorige optreden zwabberden die nog een beetje. Als het allemaal lukt dan haalt Epke misschien wel een een zilveren of een bronzen plak.’
Dan voegt ook de vriendin van Epke, Amy, zich bij de familie Zonderland. Gehuld in oranje trekt ze als een ware femme fatale alle camera’s naar zich toe. Verlegen vertelt ze dat ze het ‘heel bijzonder’ vindt dat Epke in de finale staat.
En dan is het zover, de rekstokfinalisten lopen de Olympische turnhal binnen. Eerst zal Fabian Hambüchen zijn kunsten laten zien en Epke is daarna als tweede aan de beurt. Hambüchen, door de familie Zonderland getipt als een van de grote favorieten, heeft niet zijn beste dag. Nu maar hopen dat Epke dat wel heeft.
Applaus klinkt door het Station als Epke naar de rekstok loopt. Dan doodse stilte. Epke begint goed aan de oefening en er lijkt geen vuiltje aan de lucht. Ineens galmen er een paar kreten door Utrecht Centraal en dan is het meteen weer stil. Uit het niets ligt Epke zomaar op het vangkussen. Vol ongeloof kijkt iedereen naar het scherm en schudt het hoofd, hoe kan dit?
Amy veegt een traan weg en kijkt teleurgesteld naar het vervolg van Epke’s oefening. Het lijkt allemaal overbodig, de medaille is inmiddels onbereikbaar. Toch toont Epke zijn klasse, hij maakt zijn routine foutloos af.
Ook Amy begrijpt niet wat er nu precies gebeurde. ‘Epke raakte zijn grip kwijt. Dit overkomt hem zelden. Hij heeft hier zo hard voor getraind, echt balen dat het nu net in de finale mis gaat.’ Maar, ze is vooral trots op haar vriend in China. ‘Een finaleplaats is al superknap, ik hoop dat Epke zelf ook trots is op zijn prestatie.’ Ook Johan laat vanuit Beijing weten nog steeds ‘hartstikke trots’ op Epke te zijn. Teleurgesteld, maar met opgeheven hoofd verlaat de familie Zonderland langzaam het Centraal Station. Het familieweekendje had leuker kunnen aflopen.

* Het hier genoemde neefje Herre is niet de Herre van Doarmer, maar weer een ander neefje. Deze verwarrende toestand met namen komt, omdat de Friezen, oud cultuurvolk als ze zijn, de gewoonte hebben de oudste zoon naar de opa van vaders kant te noemen en de tweede zoon naar de opa van moederskant. Bij de meisjes geldt een soortgelijke regel, alleen dan begint men met de oma van moederskant. Bij de volgende kinderen worden de ooms en tantes afgewerkt. Dit systeem heeft als voordeel dat men geen last heeft van "modeverschijnselen". Vroeger schijnen de Hollanders een soortgelijk systeem te hebben gehad, maar omdat Hollandse namen wat merkwaardig klinken, is men zo verstandig geweest deze door buitenlandse zoals Kevin en Priscilla te vervangen.

In bizige gearkomste Een olijke bijeenkomst

Vandaag heeft Doarmer de dag doorgebracht in een onderw. instelling. Eerst kreeg het onderw. volk een kopje koffie en daarna moesten ze in een zaal aan tafeltjes zitten en kregen zij een stichtelijk woord te horen . Er werd hun verteld dat ze een prachtig beroep hadden, maar dat de regering geen geld daarvoor ter beschikking stelt. Ja, die zal wel denken, hebben ze een prachtig beroep, willen ze er ook nog geld voor hebben, het moet niet gekker. Daarna verplaatste het volk zich naar een ander gebouw en daar vond een olijke bijeenkomst plaats met bloemen, gelach en kusjes en zo. De stemming zat er goed in want het volk applaudisseerde voortdurend. De mensen voor de zaal gaven elkaar steeds de microfoon door en dan deden ze mededelingen. Doarmer begreep daar niets van, maar het ging steeds over het onderw. Het meest interessante gebeurde daarna, je zag overal onderw. mensen die in groepjes bezig waren te overleggen of schemaatjes maakten en met papieren rondrenden. Het leek net alsof ze een echt beroep hadden.

Krigel Strijdbaar

Typische onderw. man op weg naar het front

Wapenje Wapenen

De linebeam De linde

Do gealtsje tsjin ‘e jûne
yn’t grien fan’e linebeam
by kleare Tsjongerstream,
sis my, wa learde dyn mûltsje tsjoene
en dat kieltsje, sa ferbjusterjend swiet?
Loltsje, sjong net, do lûkst mei dat liet
en do lûkst mei dat lûd
my de siele troch de hûd.

Vrij naar Joost van den Vondel

Út de parse Uit de pers

Epke en pa Zonderland

Uit De Pers van woensdag 13 augustus:

Een van de grootste supporters van Epke Zonderland heet Epke Zonderland. Oom Epke. Hij is in ieder geval de meest herkenbare supporter. Hij loopt in Peking rond als een wandelend Hollands/Fries monument. Oranje cowboyhoed, Friese vlag als shirt. En een walrussnor. Alle Chinezen willen met hem op de foto. Waarschijnlijk hebben ze geen idee voor wie hij hier is, maar dat maakt niet uit. Zijn aanwezigheid en uiterlijk zijn het waard om een plaatje van te schieten. En zo niet: dan kunnen ze altijd zeggen dat ze met Epke Zonderland op de foto zijn geweest.

Klik hier

Yndividuaasje Individuatie

Bij de overgang van de wereld van het gewone denken naar die van de natuurkunde bleven verschillende veronderstellingen van het gewone denken gehandhaafd, zij het dan in een gewijzigde vorm. We nemen bijvoorbeeld aan, dat de meubels in onze kamer blijven bestaan, wanneer we ze niet zien. Het gewone denken meent, dat datgene, wat voortbestaat , datgene is, wat we zien, wanneer we kijken, maar de natuurkunde zegt, dat wat voortbestaat , de uitwendige oorzaak is van wat we zien, d.w.z. een uitgebreide verzameling van atomen welke voortdurende kwantumtransformaties ondergaan.

Bertrand Russell

Lastig voor Doarmer dat verschil tussen “zien” en “kijken”, maar wat Russell hier zegt lijkt op de opvatting van Berkeley. Pas wanneer wij de meubels waarnemen zijn ze er, mijn ogen vangen iets op en mijn hersenen maken er meubels van. Interessant hierbij is ook het zogenaamde “individuatiebeginsel”, maar daar zal Doarmer het later wel eens over hebben.

Fjouwerstimmich Vierstemmig

Omdat Doarmer weer veel geleerd heeft tijdens zijn verblijf in België, in Leuven moest hij Belgisch spreken en in Brussel Frans !, volgt hier een korte cursus.

Fries:
Jou my in pilske/ sipel/skinke
Nederlands:
Geef mij een pilsje/ui/ham
Belgisch:
Geef mij een pintje/ajuin/hesp
Frans:
Keef mij ien pientje/ ajùn/’esp

Fries:
Ik haw nocht
Nederlands:
Ik heb zin
Belgisch:
Ik heb goesting
Frans:
Iek ‘eb koestèng

Omtinken jaan Aandacht schenken

Leer de troef verachting uit te spelen. Dit is de meest gewiekste vorm van wraak die er bestaat. Want hoevelen zijn er niet wier bestaan ons volkomen onbekend zou zijn indien hun voornaamste rivalen geen aandacht aan hen hadden geschonken? Geen beter wraakmiddel dan de vergetelheid, want daarmee worden de onwaardigen onder het stof van hun eigen nietswaardigheid bedolven.

Baltasar Gracián (1601-1658)

Jins neiteam Uwe telgen

De Dijle

Mechelen

Gisteren is Doarmer in Brussel geweest en daar heeft hij een film over Belgisch bier gezien, jawel Peerke !, en na afloop natuurlijk ook een pintje, dat is Belgisch voor pilsje, geproefd. De film was in het Frans , maar als je op een knopje drukte dan was hij in het Belgisch en dat hoorde dan de hele zaal. Frans is trouwens heel gemakkelijk, het gaat ongeveer zo: “Iek wiel kraag betalèn “ en “Woeaar ies die krote markt? “ Vandaag heeft Doarmer langs de Dijle gerend en is hij in Mechelen geweest, waar hij Mechels bier en een Belgische vlag met een leeuw erop heeft gekocht, want hij denkt er sterk over zich te laten naturaliseren tot Belg.

O vaderland , o edel land der Belgen,
Zo machtig steeds door moed en werkzaamheid,
De wereld ziet verwonderd uwe telgen,
Aan ’t hoofd van kunst, van handel , nijverheid.
De vrijheidszon giet licht op uwe wegen,
En onbevreesd staart gij de toekomst aan.

Berjocht út B. Bericht uit B.

Vandaag is Doarmer in de stad L. De mensen spreken er allemaal Belgisch en Doarmer heeft al moeite genoeg met het Nederlands, zodat de communicatie op zeer eenvoudig niveau verloopt. Als hij iets wil hebben wijst hij het aan en gebruikt hij woorden als “gij” en “goesting”. Doarmer heeft wel veel gezien zoals de Kapel van Onze Lieve Vrouwe ter Troost, de Kapel van Jezus in ’t Steentje en het Klooster van de Zwartzusters. Heel “schoon” waren ook het stadhuis en het Groot Begijnhof. Vanavond waagt Doarmer zich aan Belgisch eten, het zullen dus wel fritten worden. Misschien gaat hij morgen even aan de andere kant van de taalgrens kijken. Daar spreekt men tenminste normaal Frans.

Faai Onheilspellend

De haat jegens de wereld, de vervloeking van de affecten, de angst voor schoonheid en zinnelijkheid, de uitvinding van het hiernamaals om het aardse leven des te beter te kunnen belasteren, hetgeen in de grond genomen een verlangen is naar het niets , naar het einde…….. dit alles leek mij, net als de onvoorwaardelijke wil van het christendom om louter en alleen morele waarden te laten gelden, de gevaarlijkste en onheilspellendste verschijningsvorm van de wil tot ondergang, en in het gunstigste geval een teken van zeer ernstige ziekte, vermoeidheid, lusteloosheid, uitputting, levensarmoede, want tegen de moraal moet het leven het onveranderlijk en onontkoombaar afleggen, aangezien het leven per definitie iets amoreels is, - moet het leven ten slotte wel onder het gewicht van de verachting en van het eeuwige nee bezwijken en als begerensonwaardig, als op zichzelf waardeloos ervaren worden…… Het was deze moraal waartegen mijn instinct, als pleitbezorger voor het leven, zich toentertijd met dit bedenkelijke boek keerde.

Friedrich Nietzsche: Die Geburt der Tragödie

In ôfskie Een afscheid

Vandaag heeft Doarmer afscheid genomen van een oud familielid, in omke. Het afscheid vond plaats in een smûke dorpskerk, gelegen in een licht glooiend landschap omringd door hoge bomen. Binnen was er de geur van wierook tegen de achtergrond van beelden , kaarsen en glas in lood. Buiten stond een frisse wind, er waren blauwe luchten, libelles cirkelden oer it hôf. Verschillende talen werden gehoord, naast de klassieke zoals het Latijn , in paradisum deducant te angeli, en het Fries , lit my ienkear lizze yn’e Fryske grûn; foar my myn lân werom hat, haw ik gjin rêste fûn, klonk ook het Nederlands. En alles klopte.