Kliuwe Klimmen

De juiste methode van filosoferen zou eigenlijk deze moeten zijn: niets uitspreken dan wat gezegd kan worden, natuurwetenschappelijke stellingen dus, iets dus dat met filosofie niets te maken heeft, en dan steeds, als een ander iets metafysisch wilde zeggen, hem aan te wijzen dat hij bepaalde tekens in zijn zinnen geen betekenis heeft gegeven. Deze methode zou voor de ander onbevredigend zijn, hij zou niet het gevoel hebben dat we hem filosofie onderwezen, maar het zou de enige strikt juiste zijn.

Mijn stellingen zijn verhelderend omdat hij die me begrijpt, ten slotte erkent dat ze onzinnig zijn, als hij door middel van mijn stellingen, er op, boven ze uit geklommen is. Hij moet om zo te zeggen de ladder omvergooien na erop geklommen te zijn. Hij moet deze stellingen overwinnen, dan ziet hij de wereld goed.

Ludwig Wittgenstein: Tractatus logico-philosophicus

Twee stellingen aan het einde van het werk. Hierna volgt nog de beroemde: Wovon man nicht sprechen kann, darüber muß man schweigen.

Leffens Lafhartigheid

Wij moeten ons bestaan aanvaarden voor zover het maar enigszins mogelijk is; alles, ook het ongelooflijke, moet daarin mogelijk zijn. In feite is de enige moed die van ons wordt verlangd: het moedig zijn tegenover het vreemdste, wonderlijkste en ondoorgrondelijkste dat ons kan overkomen. Dat de mensen in die zin lafhartig waren, heeft het leven oneindig veel schade berokkend…… Want als wij ons dit bestaan van de enkeling voostellen als een vrij grote of vrij kleine kamer, dan blijkt dat de meesten enkel een hoek van hun kamer leren kennen, een plaats aan het raam, een strook waarover ze heen en weer lopen….. Wij zijn echter geen gevangenen. Om ons heen zijn geen vallen en strikken geplaatst, en niets zou ons hoeven beangstigen of kwellen. Wij zijn in het leven gezet, als het element waarin wij het beste passen.

Rainer Maria Rilke (1875 – 1926)

Trochbrutsen Doorbroken

Een griepje heeft wel wat. De zintuigen functioneren anders. De buitenwereld wordt wat vager, maar eigenlijk niet op een onaangename manier en doordat men alles net iets anders ervaart, wordt het dagelijkse ritme op een subtiele manier doorbroken. Dat laatste is belangrijk, want het rad van de hamster, of klassiek van Ixion, is de grootste bedreiging voor een eendagsvlieg en alles wat deze straf van de goden doorbreekt, is meegenomen. Ixion werd overigens gestraft omdat hij te onstuimig was.

Jeie Jagen

Doarmer is terug van zijn jachtpartij op de Veluwe en hij is zeer tevreden over zijn oogst aan “wylde bargen”.

Oerdreaun Overdreven

Al aan het begin van de jaren tachtig heeft Alisdair MacIntyre in zijn inmiddels klassiek geworden studie After Virtue (1981) de in zijn ogen overdreven beloning, status en macht van de moderne manager bekritiseerd. De manager claimt een specifieke deskundigheid met betrekking tot het effectief leiden van een organisatie, die in hoge mate fictief van aard is en bovendien wel degelijk morele implicaties heeft. Achter het imago van de praktische en nuchtere feitenmens, die pretendeert een organisatie op basis van deskundigheid zo efficiënt mogelijk te managen, gaat veelal een persoonlijke willekeur schuil die niet zelden ook nog eens inefficiënt is…….. Ondanks alle begripvolle functioneringsgesprekken en coachende kwaliteiten zal de manager geneigd zijn manipulatief te handelen, en wel zo dat hij binnen de bureaucratische werkelijkheid vooral ook effectief het imago van zijn eigen onmisbare deskundigheid en macht moet uitdragen.

Ad Verbrugge

Doarmer is door zijn culturele achtergrond , een eeuwenoude anarchie, in feite niet te managen en dat vindt hij wel eens jammer, want hij zou het ook wel eens leuk vinden als iemand zich in het zweet zou lopen om Doarmer aan te sturen en te manipuleren.

Oer evolúsje sprutsen Over evolutie gesproken

De identificatie van waarheid met toevallig overleven is evenwel zelf alweer een metafysische uitspraak die willekeurig is. Voor het voortbestaan van die willekeur moet dan ook worden gestreden, maar dit “moeten” is op zijn beurt weer toevallig en kent evolutionistisch gesproken geen enkele noodzaak. Darwinistisch in strikte zin “moet” er namelijk helemaal niets. Zodra men darwinistische principes een normatieve of ethische betekenis geeft in het menselijk leven, begrijpt men niet wat darwinisme is. In laatste instantie zijn al dergelijke theorieën , en vooral pogingen ze te verwerkelijken in onze cultuur, niets anders dan een uiting van de eigen willekeur, die zelf ten diepste irrationeel is. Dat heeft Nietzsche tenminste begrepen.

Ad Verbrugge

Ja, “waarheid” is dat, wat overleeft, en die zogenaamde redelijkheid of rationaliteit is misschien alleen maar een wapen in de strijd om te overleven.

Nutteleazens Nutteloosheid

De wijsbegeerte heeft geen bescherming of aandacht of sympathie van de massa nodig. Zij doet steeds haar aanschijn van volkomen nutteloosheid goed uitkomen, en hierdoor behoedt zij zich voor alle onderworpenheid aan de gemiddelde mens. De wijsbegeerte is er zich wel bewust van dat zij naar wezen een onzekere wetenschap is, en zij aanvaardt blijmoedig haar lot van vogeltje van de Lieve Heer, zonder dat zij iemand vraagt rekening met haar te houden zij beveelt zich zelf niet aan en zij verdedigt zich niet. Indien zij zonder enige omslag iemand van nut kan zijn, verheugt zij zich daarover, uit louter menselijk medegevoel, maar zij ontleent haar bestaan niet aan het nut voor anderen, zij beoogt of verwacht dat ook niet.

José Ortega y Gasset: De opstand der horden (1930)

Fêstrûn vastgelopen

Er stond vandaag een stevige wind en dat was op het Hulsbeek ook goed te merken, verschillende bootjes liepen vast in de rietkragen. Het enige, wat men in zo'n geval kan doen is rustig blijven en dat doet deze jongedame dan ook.

De seilbokse

It boesgroentsje en de kar Het overhemd en de keuze

Waterhouse:Echo en Narcissus

Vandaag was het een grijze, enigszins regenachtige dag, kortom ideaal om te shoppen en dat heeft Doarmer dan ook gedaan. Resultaat : een overhemd en twee broeken, waarvan één geruit. Daarvoor heeft hij heel wat winkels afgelopen en eindeloos voor spiegels gestaan. Hij voelde zich als Narcissus, starend in het water, maar dan wel een besluiteloze en hoe geweldig is dan het moment van de keuze, dat men als het ware verlicht door een goddelijke vonk ineens ziet, die wordt het, die past, die is elegant, die kleur is het!

Fertiigje Verscheiden

Hylas: Stel dat u vernietigd zou worden, kunt u zich dan niet voorstellen dat het mogelijk is dat de zintuiglijk waarneembare dingen toch blijven bestaan?
Philonous:Jawel, maar dan in een andere geest. Wanneer ik ontken dat de waarneembare dingen onafhankelijk van de geest bestaan, dan bedoel ik niet speciaal mijn geest, maar alle geesten. Nu is het duidelijk dat de dingen een bestaan hebben buiten mijn geest om, daar ik uit ervaring weet dat ze er onafhankelijk van zijn. Daarom is er een andere geest waarin ze bestaan, gedurende de tussenpozen dat ik ze niet waarneem. Zo bestonden ze eveneens voor mijn geboorte en zullen ze wel bestaan na mijn te verwachten verscheiden.

Berkeley

De skoalmaster De schoolmeester

Also lautet ein Beschluß:

Daß der Mensch was lernen muß.

Wilhelm Busch (1832 – 1908) was tekenaar en dichter. Hij schreef “stripverhalen”, bestaande uit tekeningen met daaronder op rijm het verhaal, zoals “Der heilige Antonius von Padua”, dat als volgt begint.

Ach, ja, ja! – so seufz' ich immer –; (seufzen=zuchten)

Denn die Zeit wird schlimm und schlimmer.

Oder kann in unsern Tagen

Einer wagen, nein! zu sagen,

Der mit kindlichem Gemüt (spreek uit: Gemiet)

Morgens in die Zeitung sieht?

Behalve voor heiligen had hij ook belangstelling voor het onderw.volk, zoals u ziet op bovenstaande tekening.

Immen sjocht Iemand ziet

Hoewel filosofen erkennen dat alle lichamelijke wezens door God worden waargenomen, kennen ze daar geen absolute existentie aan toe, los van het waargenomen worden door welke geest dan ook, hetgeen ik niet doe. Is er bovendien geen verschil tussen de bewering: Er is een God, daarom neemt hij alle dingen waar en: waarneembare dingen bestaan echt en wanneer ze werkelijk bestaan worden ze noodzakelijkerwijs waargenomen door een oneindige geest, derhalve bestaat er een oneindige geest of God. Dit levert u een direct en onmiddellijk bewijs, uitgaande van een zeer duidelijk principe, dat er een God bestaat.

Berkeley (1685 – 1753)

Volgens Berkeley bestaan dingen pas als ze waargenomen worden ( “esse est percipi”) . Nu nemen wij dingen waar, dus die bestaan, maar als iets niet waargenomen wordt, als niemand “dat ding” waarneemt, bestaat het dan wel ? Ja , zegt deze Anglicaanse bisschop, want er is iemand die altijd en overal de dingen waarneemt en dat is Hij en zegt Berkeley hiermee heb ik eigenlijk ook het bestaan van Hem bewezen.

Bemielje en teie Beschilderen en dooien

Wolkom, freugde fan ‘e wrâld,
haadljocht oer’e stjirren,
griente, krûd en blommefâd,
Mjitter fan ús jierren,
himmeleach, dy’t al oersjocht,
dy ús dauwe en mist ûnttsjocht,
Dy ús’t fjild bemielet.
Ja, mei goud oerstrielet.

Kerse en lampe fan’e dei,
ûl’fijân, iisteier,
moudestower, droege wei,
nacht- en froastferjeier,
ljepper oer it wiet en droech,
rûnomrinner, nimmer slûch,
ier en let allinne,
wolkom, wolkom sinne

Gysbert Japix (1603 – 1666)

Pine yn'e holle Hoofdpijn

Sêfte wurden Zachte woorden

“De dingen die wij zien,”zei Pistorius zacht, “zijn dezelfde dingen die in ons leven. Er is geen andere werkelijkheid dan die die wij in ons hebben. Daarom leven de meeste mensen zo onwerkelijk, omdat ze de waarnemingen in de buitenwereld voor de realiteit houden en hun eigen wereld in henzelf niet aan het woord laten komen. Je kunt je er gelukkig bij voelen. Maar als je het andere eenmaal weet, dan heb je geen keus meer om de weg te bewandelen die de meesten kiezen. Sinclair, de weg die de meesten kiezen is gemakkelijk, de onze is moeilijk. Laten we gaan.”

Hermann Hesse: Demian

Op wei nei tsjerke Op weg naar de kerk

Het is zondag en deze twee dames uit Letland zijn op weg naar de kerk . Op de vraag van Doarmer, hoe zij over de politieke en economische situatie in hun land dachten, antwoordden zij, charmant glimlachend, dat ze blij waren, dat het land nu bij de EU hoorde, want zeiden zij “eigenlijk zijn wij ook Europeanen”.

De rein De regen

In dit donker dacht ik aan regen op zee. Ik dacht aan regen die heimelijk zonder dat iemand het opmerkt in de onafzienbare zee valt. Geluidloos raakt de regen het wateroppervlak, zonder dat zelfs de vissen er iets van merken.

Murakami: Ten zuiden van de grens

It Neat Het Niets

Terwijl Doarmer de krant leest, wordt hij ineens geconfronteerd met het Niets

Eerst in de heldere nacht waarin de angst ons het Niets openbaart, treedt de oorspronkelijke openheid van het zijnde als zodanig aan de dag: het blijkt, dat het zijnde is – en niet Niets. Deze toevoeging “ en niet Niets” is echter geen verklaring achteraf van de manifestatie van het zijnde, maar maakt deze pas mogelijk. Het wezen van het Niets – van het Niets dat in oorsprong nietigt – ligt daarin, dat pas dit Niets de mens met het zijnde als zodanig confronteert. Slechts op grond van de oorspronkelijke geopenbaardheid van het Niets, kan de mens op het zijnde afgaan en er op ingaan. Voor zover echter de mens naar zijn wezen in een verhouding staat tot het zijnde dat hij niet is, en ook tot wat hij zelf is, komt hij, juist als zodanig, telkens reeds uit het manifeste Niets. Er-zijn wil zeggen: zich in het Niets ophouden.

Heidegger

Angst is bij Heidegger angst voor “het Niets”, dit in tegenstelling tot Furcht (= vrees). Dat heeft men voor iets concreets. Omdat in onze moderne maatschappij de “activiteit” centraal staat, spreekt hij van een “zijnsvergetelheid”. Voor een eendagsvlieg is dit natuurlijk een belangrijke boodschap.

De snie sjongt De sneeuw zingt

Over pleinen en straten,
die nacht, in het licht van de maan,
door de sneeuw die er lag, de witte,
zag ik je haastig gaan.

Je adem die als rozengeur
onzichtbaar was voor het oog,
stroomde nu door je voile als
een zilveren wolk omhoog.

En zingend liet de sneeuw zich
door jouw voetjes betreden,
je schaduw fladderde voorbij
op het zachte tapijt beneden.

Emil Aarestrup (1800 -1856) : Deens dichter

Lyts mar krigel Klein maar dapper

Ook Gertrud had haar schaapjes even in de steek gelaten om zich in het feestgedruis tussen de verkeersregelaars te storten. De paparazzi waren niet bij haar weg te slaan, zoals te zien is op de foto, waar zij poseert samen met een Russische handelaar in aardgas .

Ûnstjerlikens Onsterfelijkheid

An die Träumer der Unsterblichkeit

Diesem schőnen Bewußtsein eurer selbst wünscht ihr also ewige Dauer? Ist das nicht schamlos? Denkt ihr denn nicht an alle andern Dinge, die euch dann in alle Ewigkeit zu ertragen hätten, wie sie euch bisher ertragen haben mit einer mehr als christlichen Geduld? Oder meint ihr , ihnen ein ewiges Wohlgefühl an euch geben zu kőnnen? Ein einziger unsterblicher Mensch auf der Erde wäre ja schon genug, um alles andere, das noch da ware, durch Überdruß an ihm in eine allgemeine Sterbe- und Aufhängewut zu versetzen! Und ihr Erdenbewohner mit euren Begriffelchen von ein paar tausend Zeitminütchen wollt dem ewigen allgemeinen Dasein ewig lästig fallen! Gibt es etwas Zudringlicheres!

Friedrich Nietzsche

Een eeuwig leven, onsterfelijkheid, dat kunnen wij eendagsvliegen “von een paar tausend Zeitminütchen” al het andere niet aandoen, zo geweldig zijn wij nu ook weer niet, dat wij in staat zijn een “eeuwig genoegen aan ons” te schenken. Volgens Nietzsche en hij formuleert niet graag voorzichtig, zou men zelfs van één onsterfelijk mens zo genoeg krijgen, dat al het andere naar het einde zou verlangen. Hij zegt nadrukkelijk niet alle andere mensen, maar al het andere.

Bolbjirken Uitgelaten

Het volk op de nieuwjaarsborrel van de Nederlandse Christelijke Vereniging van Verkeersregelaars in het Buitengebied , de NCVVB, was weer uitgelaten. Iedereen, die in deze wereld ook maar iets voorstelt was er en de aanwezige roddelpers kreeg weer materiaal voor maandenlang leesplezier.

Faaks Misschien

Zodra ik iets wat best waar kan zijn krijg te slikken als een onomstotelijke waarheid, lust ik het niet meer. Ik houd van woorden die de boudheid van onze beweringen temperen en verzachten: misschien, enigszins, ietwat, naar verluidt, ik geloof, en dergelijke. En als ik kinderen had moeten opvoeden, zou ik hun de aftastende wijze van vragen en reageren ( Wat bedoel je daarmee? Ik begrijp het niet. Dat zou best kunnen. Is het waar?) zo vaak in de mond hebben gelegd dat ze zich eerder op hun zestigste gedragen zouden als leerlingen dan, wat ze nu doen, op hun tiende de geleerde uit te hangen. Als je genezen wilt van je onwetendheid, moet je ervoor uitkomen.

Montaigne (1533 – 1592)

Nearne Nergens

Naerne’ ist folmecke, tsjerl, dat ’s wier.
Want hiene wy ’t ney winsche hier,
wy schoene min ney ’t yvig trachtje
ja God, in ’t himmel-rijck klien achtje

Gysbert Japix (1603 – 1666)

Nijfrysk:

Da’s wier. Nearn’ is ’t folmakke, freon.
Want wie hjir neat te winskjen bleaun,
wy soenen net nei ’t iivge trachtsje,
mar God en ’t himelryk ferachtsje.

Ja, zegt Gysbert , de wereld is niet perfect en dat is maar goed ook, want anders zouden we niet naar de hemel willen.

Derten Dartel

Mensen die meest hun werkzaamheden ten bate van een en hetzelfde beroep verrichten, blijven in hun denken over alles wat zich in de wereld voordoet doorgaans aan zichzelf gelijk: en die denkbeelden zetten zich steeds hechter, steeds tirannieker in hun koppen vast….. We moeten boeken schrijven die niet langer meer gelezen, maar enkel vaak doorgebladerd worden; nu eens blijft de aandacht bij dit, dan weer bij dat hangen, terwijl men de volgende dag weer geducht over iets anders nadenkt. Voors en tegens , je inleven en je weer uitleven, zo dartel dient de geest te zijn dat het hoofd ervan omloopt. Van lieverlede ontstaat dan uit een dergelijke opwinding een echte, want ongedwongen, nadenkendheid die allerlei opvattingen wijzigt: en daarbij nog het gevoel van geestelijke ontspanning alsof de boog weer met een nieuwe pees bespannen is en strakker dan ooit aangetrokken.

Friedrich Nietzsche

Lokkich nijjier Gelukkig nieuwjaar

Doarmer winsket eltsenien in lokkich nijjier
Doarmer wenst iedereen een gelukkig nieuwjaar