Dûnsje Dansen

Verloren zij voor ons de dag waarop niet één keer werd gedanst

Nietzsche

Ik wil de dichter van mijn leven zijn, had Nietzsche verkondigd, en in het voorafgaande is al beschreven wat voor gevolgen dat voor het begrip van de waarheid heeft gehad. Waarheid in objectieve zin bestaat niet. Waarheid is het soort illusie die nuttig blijkt voor het leven….. Voor Nietzsche is ‘natuur’ het spelende wereldkind van Heraclitus. Natuur ontwikkelt vormen en vernietigt ze in één onafgebroken scheppingsproces, waarin het krachtig vitale en niet het aangepaste triomfeert. Overleven is nog geen triomf. Leven triomfeert pas waar het overstroomt, waar het zichzelf verspilt en zich uitleeft. Een filosofie van generositeit en verspilling.

R.Safranski

Wenst Gewoonte

Wanneer de geest denkt, praat hij tegen zichzelf

Plato

Mensen leven niet alleen maar in de objectieve wereld, noch alleen maar in een wereld van vertrouwde sociale activiteiten, maar zijn in hoge mate afhankelijk van de taal waarin hun samenleving zich heeft leren uitdrukken. Het zou een ernstige dwaling zijn te denken dat de mens zich eerst op de wereld instelt en pas in tweede instantie taal leert gebruiken, dat taal een bijkomend middel zou zijn om bepaalde communicatieve en intellectuele problemen op te lossen. De waarheid is namelijk dat de “echte” wereld voor een belangrijk deel het onbewuste resultaat is van de taalgewoonten van de gemeenschap.

E.Sapir

In onze omgangstaal is een basaal classificatieschema ingebouwd. Dit intrinsieke stelsel van classificatieregels stuurt ons dusdanig in onze waarneming, dat we die dingen opmerken welke we terstond kunnen ordenen aan de hand van de ons bekende namen, terwijl we geneigd zijn al het andere over het hoofd te zien of te negeren. Wij zien met onze categorieën.

W.Johnson

Doarmer vindt het ook aannemelijk dat taal en denken in een wisselwerking met elkaar staan , dus niet “eerst denken en dan spreken”. Door te “spreken”, wordt het denken op een hoger plan gebracht, maar het blijft inderdaad een probleem, dat je bij dat spreken woorden, een taal, gebruikt en die taal heeft nu eenmaal “gewoontes”.

Waaksje Groeien

Als alle bomen in het bos nu eens samen zouden kunnen afspreken niet hoger te groeien dan, zeg, drie meter, dan zouden ze daar allemaal voordeel bij hebben. De gehele (bomen)gemeenschap zou voordeel kunnen hebben bij besparingen op de houtproductie en energie- investeringen, die nu opgaan aan de bouw van die hoog-oprijzende stammen……… In een volgroeid bos kan men het kronendak beschouwen als een in de lucht getild weiland, een glooiende prairie, maar dan op stelten. Het kronendak verzamelt ongeveer dezelfde energie als een grasland.

R. Dawkins

Het is duidelijk dat Dawkins niet gelooft in een “intelligent”ontwerp. Alles, planten, bomen, dieren zijn zo geworden door een “concurrentiestrijd”. Hij laat dit ook zien aan de hand van interne organen van de mens, in zijn opvatting eigenlijk een “rommeltje”, als iemand er echt goed over had nagedacht, had het veel beter gekund.

Grutsk Trots

Men treft al voorbereidingen. In de plaats H. in Fryslân werden door “Friesgezinden” bovenstaande posters opgehangen. Dit volk ziet de dreiging op zich afkomen, maar wacht vol vertrouwen af, de hand reeds op het zwaard.

Jokte Jeuk

Bloom stelt ook dat wij een aangeboren predispositie hebben om creationisten te zijn. Natuurlijke selectie sluit niet aan bij onze intuïtie. Vooral kinderen zijn geneigd om aan alles een bedoeling te koppelen……. Wolken zijn er ‘om te regenen’. Puntige rotsen zijn er ‘zodat dieren zich ertegen kunnen schurken als ze jeuk hebben’. Alles een doel of bedoeling toedichten heet teleologie. Kinderen zijn geboren teleologen, en vele volwassenen ontgroeien dat doeldenken nooit.

R. Dawkins

Doarmer is ook een echte teleoloog. De bedoeling van onderw. is, dat er koffie uit plastic bekertjes wordt gedronken,de bedoeling van straatlantaarns is, dat de hond een plasgelegenheid heeft, de bedoeling van een tiisdeitemiddei is dat je helemaal op jezelf wordt teruggeworpen enz. enz.

Njoggenenfyftich Negenenvijftig

Negenenvijftig is een priemgetal, samen met eenenzestig vormt het een priemgetaltweeling.

In sjonger Een zanger

Een liedje

Mielje Schilderen

De ranende snie De smeltende sneeuw

De snein fan’e ranende snie,
wankjend spegelje de dinnen har yn swarte puozzen
tusken it lêste brutsen wyt.
Gerssprútsjes steane fernuvere yn it grize ljocht
en oeral tekrommelet it ûntsjinkearbere teien
de flechtige swidens fan’e winterske breidswale.
Krigel besiket in snieman,de hege hoed al skean,
syn weardichheid te bewarjen.


Oersetting:

De zondag van de smeltende sneeuw,
dreigend spiegelen de dennen zich in zwarte plassen
tussen het laatste gebroken wit.
Grassprietjes staan verwonderd in het grijze licht
en overal verkruimelt de onstuitbare dooi
de vluchtige pracht van de winterse bruidssluier.
Dapper probeert een sneeuwpop, de hoge hoed al scheef,
zijn waardigheid te bewaren.

De krie en de wittenskip De kraai en de wetenschap

Popper wijst op een logische asymmetrie tussen de verificatie en falsificatie van een hypothese. Hoewel namelijk de waarheid van een hypothese ofwel een universele uitspraak niet kan worden geverifieerd door een singuliere uitspraak, kan een universele uitspraak wel met zekerheid worden gefalsifieerd door een singuliere uitspraak; een singuliere observatie-uitspraak over een zwarte kraai maakt de hypothese dat alle kraaien zwart zijn niet waarschijnlijker, terwijl een singuliere observatie-uitspraak over een niet-zwarte kraai deze hypothese wel met zekerheid weerlegt. De asymmetrie tussen verificatie en falsificatie laat zien dat de waarheid van een universele uitspraak niet met zekerheid kan worden geverifieerd maar alleen met zekerheid kan worden gefalsifieerd….. Aangezien singuliere observatie-uitspraken universele uitspraken met zekerheid kunnen weerleggen, eist Popper dat elke wetenschappelijke hypothese observaties uitsluit, die in confrontatie met de ‘werkelijkheid’ als falsifiërende omstandigheid kunnen optreden. Wanneer bijvoorbeeld een theorie over zwarte kraaien de mogelijkheid van een witte kraai uitsluit, dan pas is de observatie van een ‘witte kraai’ een falsifiërende omstandigheid voor de theorie.

V.Blok

Jûnsljocht Avondlicht

Caspar David Friedrich

Bedutsen Verhuld

“Spreken mensen niet om begrepen te worden?”laat de filosoof Bernard Mandeville (1670- 1733) een zekere Horatio tegen zijn vriend Cleomenes zeggen, waarop deze vriend antwoordt dat we wel willen dat de anderen ons tot op zekere hoogte begrijpen, maar beslist niet helemaal. Dit spreekt Doarmer aan, de kreet “taal is communicatie” is te beperkt , taal is ook verhulling van ware bedoelingen (sjoch tiisdeitemiddei). Deze Mandeville is overigens ook bekend in de economie door de paradox van Mandeville , hetgeen hierop neerkomt, dat wij als maatschappij bedrog, corruptie en andere vormen van fout gedrag en misdaad nodig hebben, opdat het ons economisch voor de wind gaat. Zonder dit gedrag functioneert de maatschappij niet goed.

Wêze Zijn

Wat we vrijheid noemen is dus onmogelijk te onderscheiden van het zijn van de menselijke werkelijkheid. De mens bestaat niet eerst om vervolgens vrij te zijn, maar tussen het zijn van de mens en zijn ‘vrijheid’ bestaat geen verschil.

Sartre

Tiisdeitemiddei Dinsdagmiddag

Vandaag had Doarmer weer zo’n “tiisdeitemiddei”, en ook nu weer verwonderde hij zich over die hardnekkige , zinloze, steeds weer opduikende drang om alles te regelen, onder controle te krijgen, in een format onder te brengen en te meten wat niet te meten valt. Ja, op zo’n tiisdeitemiddei wordt voor Doarmer’s ogen eigenlijk een kafkaësk toneelstuk opgevoerd, waarin een groep mensen uiteindelijk vastloopt in een oerwoud van details. Zoals Doarmer wel eens eerder heeft opgemerkt, taal is een buigzaam, zelfs verraderlijk medium en met dit medium delen wij de wereld in, scheppen wij als het ware onze wereld, daar is niets mis mee, maar die wereld is in zoverre toevallig, dat ze ook anders had kunnen zijn. De werkelijkheid “an sich” is misschien wel een ongrijpbare lichte chaos, resistent tegen elk format en zeker tegen de religie van onze tijd “meten is weten”.

Fertsjinje Verdienen

Zo zijn er ook geen voorvallen in het leven; een sociaal gebeuren dat plotseling uitbreekt en mij meesleept komt niet van buiten; als ik in een oorlog word gemobiliseerd, is die oorlog mijn oorlog, hij is gemaakt naar mijn beeld en ik verdien hem. Ik verdien hem allereerst omdat ik mij er altijd aan zou kunnen onttrekken, door zelfmoord of desertie: die ultieme mogelijkheden moeten we altijd voor ogen houden wanneer wij een situatie tegemoet moeten treden. Heb ik me er niet aan onttrokken, dan heb ik haar gekozen, dat kan uit wilszwakte zijn, of uit lafheid tegenover de publieke opinie, of omdat ik aan bepaalde waarden de voorkeur geef boven de weigering ten oorlog te trekken. Hoe dan ook, het gaat om een keuze.

Sartre

Help is ûnderweis Hulp is onderweg

Belutsen Betrokken

Dit leidt tot een absolute dominantie van de flexibiliteit. Dit wordt ondermeer gekenmerkt door het verwerven van personeel met korttermijncontracten, voortdurende reorganisaties, het creëren van competitie tussen afdelingen binnen een onderneming en tussen individuen onderling door het individuele beloningssysteem. Individuele doelen, “assessments”, promoties, bonussystemen, individuele loopbaantrajecten en het verdelen van verantwoordelijkheden – met als doel om uitbuiting van werknemers te garanderen – dragen bij aan de onderwerping van het individu binnen een hiërarchisch georganiseerde structuur. Bovendien wordt van deze werknemers verwacht dat zij hun functioneren zelf evalueren, en een “betrokkenheid”aan de dag leggen die veel verder reikt dan het uitvoerende niveau – dit in overeenstemming met de technieken van het “participerend management”.

B. Hofmeyr

De weach De golf

De Franse fysicus en Nobelprijsdrager Louis de Broglie (1892- 1987) dacht een ingenieus gedachte-experiment uit dat de kwantumtheorie tot haar logische afronding bracht. Op basis van de gangbare kwantumtheorie kon je een elektron in Parijs in een doosje doen, de doos in tweeën zagen en de ene helft naar Tokyo en de andere helft naar New York sturen, in theorie zou dat elektron toch in beide helften zijn, tenzij je erin keek, omdat op dat moment een bepaalde positie in de ene of in de andere helft werd uitgelokt……. Een van de fundamentele wetten van de kwantumfysica zegt dat een gebeurtenis in de subatomaire wereld in alle mogelijke toestanden tegelijk existeert, totdat de daad van waarneming of meting de onbepaalde gebeurtenis ‘bevriest’ tot een bepaalde toestand. Dit proces wordt in kwantumtermen omschreven als het ‘verval van de golffunctie’.

L . McTaggart

Als hij dit leest moet Doarmer altijd denken aan Berkeley’s “zijn is waargenomen worden”.

Sniewille Sneeuwpret

Klik hier of daar

Oerdwylsk Roekeloos

Psychologen, economen en criminologen hebben ontdekt dat jongvolwassenen, arme mensen en misdadigers allemaal de neiging hebben de toekomst nauwelijks bij hun overwegingen te betrekken. Zulke tendensen leiden wel tot kwalificaties als impulsiviteit en beperkte horizons of, nog denigrerender, ongeduld, kortzichtigheid, gebrek aan zelfbeheersing of onvermogen tot het uitstel van bevrediging. Achter het bezigen van zulke termen gaat de aanname schuil dat dit gedrag disfunctioneel is en dat het afwegen van onmiddellijke gratificatie tegen investeringen voor de toekomst onafhankelijk is van de levensfase en socio-economische omstandigheden.
Er is een alternatieve zienswijze: een vermindering van overwegingen met betrekking tot de toekomst in relatie tot de levensverwachting en andere variabelen is precies wat we zouden moeten verwachten van een geëvolueerde, normaal functionerende psyche. Het is waarschijnlijk een ‘rationele’ respons op informatie die duidt op een geringe kans de vruchten van inspanningen op latere leeftijd te plukken. Roekeloos gedrag is waarschijnlijk optimaal gedrag wanneer de verwachte opbrengst van veiligere handelswijzen verwaarloosbaar klein is.

Wilson en Daly

De bioloog D.Wilson is van mening, dat veel gedrag, dat “men” irrationeel of “zinloos” pleegt te noemen, in feite “evolutionair” heel “verstandig”is, want status en concurrentie zijn belangrijk. Allerlei zaken zoals het uit de hand lopen van ruzies over iets onbelangrijks, op je zestiende moeder worden, extreme risico’s nemen, hebben zo een zin, zeker als er geen alternatief is. Doarmer hoopt nu, dat men zijn gedrag wat beter begrijpt.

De ôflaat De aflaat

Vanavond kwam Doarmer bij zijn bezoek aan de plaatselijke kruidenier pater de Bree s.j. tegen in gezelschap van een charmante zwartharige schoonheid, één van zijn parochianen , zoals later duidelijk werd. De pater had een koffertje met aflaten bij zich, die hij in het dorp W. aan de man wilde brengen, want samen met de charmante schoonheid zet hij zich namelijk in voor de actie “laat hen, die in de diepte wonen, zakken”. De aflaten moeten het enthousiasme van de bewoners der oostelijke heuvels nog meer aanwakkeren en aangezien het een Gode welgevallige actie is, zijn ze hier zeker op hun plaats.

Mei in ongel rûn Met een ijspegel gelopen

Vanochtend was Doarmer vroeg uit de veren, want er lag een pak verse sneeuw en hardlopen in verse sneeuw, een spoor uitzetten op “onbetreden” paden, dat is pas wintersport! Na twee uur kwam hij terug met ijspegeltjes in zijn snor en toen was er het après-lopen met warme koffie en een croissantje met brie.

Sânsek Zandzak

Onder grote belangstelling van de bewoners der oostelijke heuvels wordt de eerste zandzak richting westen gestuurd, niet nadat deze eerst gezegend is door de pastoor te H.

Troch waar en wyn Door weer en wind

Bij een nieuw jaar horen de zogenaamde “goede voornemens”. Voor Doarmer staat altijd op de eerste plaats, dat hij probeert wat afstand te nemen van zijn werk, wat meer aandacht te schenken aan de dingen, waar het in het leven werkelijk om gaat en elk jaar weer lukt dit niet. Hij is nu eenmaal een werkpaard. Daarnaast probeert hij er altijd voor “de ander” te zijn. De ander, in wie onszelf herkennen, zou de pastoor te H. zeggen en dan niet voor de gemakkelijke ander, mens of dier, voor wie er te zijn, eenvoudig is, de zeehond of zo, nee, de gedachten van Doarmer gaan uit naar wezens, die niet zo vanzelfsprekend op sympathie kunnen rekenen, de malariamug bij voorbeeld, die het door een groots opgezette actie in het verre G. ontzettend moeilijk zal krijgen of de leden van visitatiecommissies , die steeds door weer en wind met hun afvinkformulieren onderweg zijn in ons aller belang. Ja, er is nog veel te doen.

De kaai De sleutel

Thi forma kei is "assiduitas legendi". Nu thet alle wished is fon Gode iebeden ande risen and efter inda bokem scriwen, thet ma tha boc minnie ende tha gerne lese ande theron thene wisdom. Hvanne thit is thi forma kei there wishede ande wasa thene orne wite, sa rede thi thet kunne.

Ca. 1300

De eerste sleutel tot wijsheid is "leeshonger". Komt niet alle wijsheid van Hem en is daarna in de boeken geschreven. Daarom moeten wij van boeken houden en graag lezen. Dat is de eerste sleutel en wie er nog één weet, die zegt het maar.

Bryk Onsymmetrisch

Doarmer winsket jimme allegearre in lokkich nijjier en fansels ek in protte seine