zondag, september 09, 2007

It skema yn'e holle Het schema in het hoofd

Dat de rede geen antwoord kan geven op de metafysische vragen, tot die conclusie komt Kant als hij de reikwijdte en de grenzen van onze rationele kennis aan een onderzoek onderwerpt. Hij komt erachter dat we nooit kunnen weten hoe de werkelijkheid “op zich” in elkaar zit, omdat we haar nooit “zuiver”, maar altijd gefilterd door onze kennisvormen opvatten. We conformeren haar aan onszelf. Deze kennisvormen bestaan a priori , ze zijn niet het resultaat van ervaring, maar de voorwaarde voor ervaring. De belangrijkste aprioris die Kant ontdekt zijn de aanschouwingsvormen van ruimte en tijd en de categorie van de causaliteit.
Dat was niet alleen voor Kants tijdgenoten een reusachtige ontdekking. Ruimte en tijd gingen immers door voor het “objectieve” zonder meer, en nu bewees Kant dat ze louter deel uitmaken van onze geestelijke toerusting. Het is alleen onze subjectieve aanschouwingsvorm die de dingen en gebeurtenissen lokaliseert op punten in tijd en ruimte.
Net zo is het volgens Kant met de causaliteit gesteld. Dat is geen schema van de wereld buiten ons, maar een schema in ons hoofd, dat wij aan de buitenwereld opleggen. Het is alleen ons verstand dat de ontvangen zintuiglijke gegevens volgens het causaliteitsbeginsel met elkaar verbindt.

R.Safranski over de filosoof Kant

Het blijft voor Doarmer fascinerend , je hebt een schema in je hoofd en volgens dat schema deel je de wereld in, er is helemaal geen oorzaak en gevolg (causaliteit), maar op een andere manier kunnen wij niet denken.

Geen opmerkingen: