Van verantwoordelijkheid en schuld kan toch slechts sprake zijn, wanneer de handelende persoon anders had kunnen handelen dan hij of zij feitelijk deed. En verantwoordelijkheid impliceert een zekere keuzevrijheid. Wanneer die er niet is, omdat het gebeurde onvermijdelijk is, kan er toch geen sprake zijn van schuld? Of is het te simpel om te veronderstellen dat schuld en onvermijdelijkheid elkaar uitsluiten? Bestaat er misschien zoiets als schuld en verantwoordelijkheid zonder vrijheid?
J. de Mul
Op zich een interessant probleem, zonder vrijheid geen schuld. En toch blijft Doarmer bij zo’n discussie met een “semantisch” probleem zitten. Wat bedoelen we eigenlijk, als we zeggen dat iets onvermijdelijk was. Als Luther zegt ”hier sta ik, ik kan niet anders” dan heeft hij daarvoor al in alle vrijheid een serie beslissingen genomen, waardoor hij daar kwam te staan. Ook het woord “verantwoordelijk” heeft een wat vage betekenis. Men hoort tegenwoordig vaak iemand zeggen “dat valt onder mijn verantwoordelijkheid ” , hetgeen in verreweg de meeste gevallen beslist niet inhoudt, dat, als het mis gaat, de persoon in kwestie ontslagen wordt of in salaris achteruitgaat. Meestal kost het een aantal anderen de baan. En wat tenslotte de “schuld” betreft, dat vindt Doarmer toch iets meer voor religieuze mensen en hij verbaast zich wel eens over de creativiteit waarmee deze met dat begrip omgaan.
J. de Mul
Op zich een interessant probleem, zonder vrijheid geen schuld. En toch blijft Doarmer bij zo’n discussie met een “semantisch” probleem zitten. Wat bedoelen we eigenlijk, als we zeggen dat iets onvermijdelijk was. Als Luther zegt ”hier sta ik, ik kan niet anders” dan heeft hij daarvoor al in alle vrijheid een serie beslissingen genomen, waardoor hij daar kwam te staan. Ook het woord “verantwoordelijk” heeft een wat vage betekenis. Men hoort tegenwoordig vaak iemand zeggen “dat valt onder mijn verantwoordelijkheid ” , hetgeen in verreweg de meeste gevallen beslist niet inhoudt, dat, als het mis gaat, de persoon in kwestie ontslagen wordt of in salaris achteruitgaat. Meestal kost het een aantal anderen de baan. En wat tenslotte de “schuld” betreft, dat vindt Doarmer toch iets meer voor religieuze mensen en hij verbaast zich wel eens over de creativiteit waarmee deze met dat begrip omgaan.
2 opmerkingen:
Doarmer moet zich eens verdiepen in Luther's opvattingen aangaande de zgn. 'vrije wil.' Daarover bestaat er een verschil tussen de lutheranen en de humanisten (zoals Erasmus): volgens Luther heeft de mens geen vrije wil ten opzichte van God! Wanneer Luther zegt niet anders te kunnen, dan is dat niet zijn wil maar die van de Here.
Dr.Oetker, u heeft gelijk en als vroom christen kan Doarmer zich daar ook goed in vinden, maar de filosoof Feuerbach zou zeggen, dat er eigenlijk geen verschil is tussen "zijn wil" en "Gods wil". Luther "projecteert" alleen maar iets, wat zich in zijn eigen "geest" bevindt.
Een reactie posten